Tầng ozon là lớp “áo giáp” bảo vệ trái đất khỏi tia cực tím từ mặt trời. Tuy nhiên, lớp bảo vệ này đang bị phá hủy do nhiều tác nhân. Vậy tầng ozon là gì? Làm cách nào để bảo vệ tầng ozon? Thông tin chi tiết sẽ được bật mí qua bài viết chia sẻ dưới đây của supperclean.vn nhé!
Contents [hide]
Tầng ozon là gì?
Tầng ozon là khu vực nằm trong tầng bình lưu của trái đất, có khả năng hấp thụ khoảng 99% tia bức xạ tím và tia tử ngoại do mặt trời chiếu xuống mặt đất. Tầng ozon có độ dày khoảng 3 – 5mm tùy theo mùa và khu vực địa lý. Khoảng cách giữa chúng với bề mặt trái đất khoảng 15 – 30km.
Tầng ozon được phát hiện vào năm 1913 bởi hai nhà Vật Lý người Pháp là Charles Fabry và Henri Buisson. Chúng được tìm thấy ở tầng bình lưu bao bọc xung quanh trái đất. Nhưng thực tế, ozon xuất hiện ở cả mặt đất với nồng độ thấp; chỉ ở tầng bình lưu thì ozon mới đậm đặc và kết hợp tạo thành áo giáp bảo vệ trái đất.
Nguyên nhân hình thành tầng ozon là gì?
Tầng ozon được hình thành do sự tác động của tia tử ngoại và tia cực tím đến các nguyên tử oxi, tạo thành oxi phân tử (O) rồi kết hợp với các nguyên tử oxi (O2) khác để tạo thành ozon (O3). Ozon có màu xanh nhạt và có mùi khó chịu.
Ozon được chia thành 2 dạng tốt và xấu với các đặc điểm sau:
- Ozon tốt: Nằm trong tầng bình lưu, có nguồn gốc tự nhiên và có nhiệm vụ bảo vệ trái đất.
- Ozon xấu: Hay còn gọi là ozon tầng mặt đất, ozon tầng đối lưu. Chúng là kết quả do con người tạo ra; được hình thành từ phản ứng hóa học giữa oxit của nitơ với các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi.
Vai trò của tầng ôzôn là gì?
Tầng ozon có kích thước không dày nhưng đóng vai trò rất quan trọng đối với toàn bộ sinh vật trên trái đất. Cụ thể như sau:
Lớp lá chắn bảo vệ
Tầng ozon bao quanh trái đất, có tác dụng ngăn chặn các tia tử ngoại và tia cực tím – tác nhân gây nên các bệnh về da, mắt và ung thư của con người.
Đồng thời, tầng ozon cũng giúp hạn chế những tác động xấu do tia cực tím gây ra đối với sự đa dạng sinh học, bảo vệ trái đất khỏi nguy cơ mất cân bằng hệ sinh thái.
Điều chỉnh nhiệt độ
Tầng ozon hấp thụ lượng nhiệt do mặt trời tỏa ra và truyền đến trái đất. Nhờ vậy, nhiệt độ của trái đất luôn được duy trì ở mức ổn định, ôn hòa.
Sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp
Ozon được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp, góp phần phát triển nền kinh tế đất nước. Các ứng dụng phổ biến của ozon là khử trùng nước đóng chai, tẩy trắng vải, tạo độ kết dính trong chất dẻo, tiêu diệt sinh vật xấu trong nước/ không khí, sản xuất oxi hoạt hóa, khử tế bào ung thư trong giai đoạn đầu,…
Khái niệm thủng tầng ozon là gì?
Lỗ thủng tầng ozon là gì? Đây là hiện tượng sụt giảm ozon tại các vùng cực. Lỗ thủng đầu tiên được phát hiện vào năm 1980 tại Nam Cực bởi nhà Vật Lý người Anh Joseph Farman.
Lỗi thủng này thường xuất hiện vào mùa xuân ở Nam Bán Cầu. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và chỉ ra tác nhân gây nên lỗ thủng Nam Cực là do khí chlorofluorocarbons (CFC).
Lỗ thủng tầng ozon thứ 2 được phát hiện tại Bắc Cực vào năm 1989.
Nguyên nhân gây nên hiện tượng thủng tầng ozon là gì?
Các lỗ thủng tầng ozon xuất hiện do 2 nguyên nhân chính sau:
Do một số hiện tượng tự nhiên
Sự thay đổi về khoảng cách của gió, mặt trời, tầng bình lưu là nguyên nhân gây nên hiện tượng sụt giảm tầng ozon. Bên cạnh đó, hiện tượng phun trào núi lửa cũng tác động đến tầng ozon. Tuy nhiên, những tác nhân này chỉ chiếm một phần nhỏ, khoảng 1 – 2%.
Do hoạt động của con người
Sự giải phóng quá mức của brom và clo trong các hoạt chất nhân tạo như halon, CFC, CH2CCl3,…. gây ra nhiều tác động tiêu cực đến tầng ozon. Theo các nhà khoa học, một nguyên tử clo có thể phá vỡ hơn 100.000 phân tử ozon. Trong khi đó, 1 nguyên tử brom có khả năng tàn ozon gấp 40 lần so với 1 nguyên tử clo.
Bên cạnh đó, ô nhiễm không khí cũng là nguyên nhân gây thủng tầng ozon. Mà thủ phạm chính là các hoạt động sản xuất, sinh hoạt thường ngày của con người.
Hậu quả khi suy giảm tầng ozon là gì?
Khi tầng ozon bị suy giảm sẽ xuất hiện các lỗ thủng. Điều này có nghĩa là ánh sáng mặt trời sẽ chiếu trực tiếp xuống trái đất mà không đi qua bất kỳ lớp màng bảo vệ nào. Từ đó, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và con người như:
- Phá vỡ hệ miễn dịch trong cơ thể người; đẩy nhanh quá trình lão hóa da và tăng nguy cơ mắc các bệnh như ung thư da, đục thể thủy tính,….
- Ảnh hưởng đến quá trình sinh sản của các loài động vật, thực vật và các loài sinh vật biển; gây mất cân bằng hệ sinh thái.
- Ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến chất lượng bầu không khí.
- Thủng tầng ozon góp phần vào việc làm tăng hiệu ứng nhà kính, gây nên nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, đẩy nhanh quá trình băng tan,….
- Giảm tuổi thọ của các công trình xây dựng bởi vật liệu xây dựng khi tiếp xúc với tia tử ngoại sẽ bị xuống cấp trầm trọng,…
Có vá tầng ozon được không?
Ngoài khái niệm về tầng ozon là gì thì đây cũng là câu hỏi nhận được sự quan tâm của nhiều người. Việc vá các lỗ thủng của tầng ozon vô cùng khó khăn nhưng không phải không thực hiện được. Tuy nhiên, nó cần sự chung tay và góp sức của tất cả các nước trên thế giới.
Ngay từ khi lỗ thủng tầng ozon đầu tiên được phát hiện, 28 quốc gia đã tham gia ký kết Công ước Vienna để bảo vệ tầng ozon. Sau đó, nhiều hiệp định về giảm thiểu hoặc cấm sản xuất các khí gây ảnh hưởng đến tầng ozon ban hành và được nhiều quốc gia ủng hộ, trong đó có Việt Nam.
Năm 2016, các nhà nghiên cứu của Anh và Mỹ đã viết trên tạp chí Science rằng lỗ thủng ở Nam Cực đang có dấu hiệu thu hẹp lại. Giới khoa học hy vọng nó sẽ “lành” vào năm 2050.
Làm sao để bảo vệ tầng ozon?
Mỗi người dân có thể tham gia vào công cuộc bảo vệ và hạn chế các tác nhân làm suy giảm tầng ozon bằng các hành động nhỏ như:
- Tuân thủ quy định pháp luật về việc không hoặc hạn chế sử dụng các chất gây ảnh hưởng đến tầng ozon như CFC, HCFC,…
- Sử dụng các thiết bị thân thiện với môi trường như bình nóng lạnh năng lượng mặt trời,…
- Hạn chế sử dụng thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu trong nông nghiệp
- Hạn chế dùng các phương tiện giao thông vận hành xăng, dầu. Thay vào đó nên ưu tiên các phương tiện công cộng như xe điện, xe đạp, đi bộ,…
- Các nhà máy và khu công nghiệp cần có biện pháp xử lý khí thải, phế phẩm công nghiệp, nước thải sinh hoạt,.. phù hợp trước khi thải ra môi trường bên ngoài.
- Ưu tiên dùng các vật dụng có khả năng tái chế bằng giấy, gỗ, vải thay vì các vật liệu như nhựa, xốp,…
- Trồng nhiều cây xanh,…
Hiện tượng thủng hay suy giảm tầng ozon khiến sự sống của con người và các loài sinh vật trên trái đất bị ảnh hưởng nặng nề. Bởi vậy ngay từ bây giờ, mỗi chúng ta cần nâng cao ý thức và trách nhiệm hơn nữa để bảo vệ cuộc sống của chính mình.
XEM THÊM:
Hy vọng qua bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ tầng ozon là gì, nguyên nhân và các biện pháp khắc phục tình trạng thủng tầng ozon. Đừng quên theo dõi chúng tôi để không bỏ lỡ những thông tin hấp dẫn trong những bài viết tiếp theo nhé!
