Sử dụng câu hỏi tu từ là một biện pháp nghệ thuật phổ biến trong văn học. Vậy câu hỏi tu từ là gì? Đặc điểm, dấu hiệu nhận biết và tác dụng của câu hỏi tu từ như thế nào? Mời bạn đọc cùng supperclean.vn ôn luyện phần nội dung kiến thức này trong bài viết dưới đây.
Contents [hide]
Câu hỏi tu từ là gì tiếng Việt? Cho ví dụ
Câu hỏi tu từ là dạng câu hỏi được đặt ra nhưng không nhất thiết phải tìm ra đáp án chính xác; hoặc nội dung đáp án đã có sẵn trong câu hỏi đó.
Câu hỏi tu từ xuất hiện nhiều trong thơ ca, văn học và một số ít trong giao tiếp hàng ngày. Nó là dụng ý của tác giả nhằm khuyến khích người đọc/ người nghe, suy ngẫm về ý nghĩa sâu xa ẩn chứa sâu bên trong.
Ví dụ về câu hỏi tu từ:
- Sóng bắt đầu từ gió – Gió bắt đầu từ đâu?
- Bây giờ Mận mới hỏi Đào – Vườn hồng có lối ai vào hay chưa?
- Ở đây sương khói mờ nhân ảnh – Ai biết tình ai có đậm đà?
- Thuyền ai đậu bến sông trăng đó – Có chở trăng về kịp tối nay?
Phân loại câu hỏi tu từ
Dựa trên ý nghĩa truyền tải, câu hỏi tu từ được chia thành 2 loại, đó là:
Câu hỏi tu từ mang nghĩa khẳng định
- Dùng để khẳng định, nhấn mạnh và làm nổi bật nội dung mà tác giả muốn truyền đạt.
- Giúp cho nội dung trở ấn tượng và ghi dấu ấn sâu sắc hơn với độc giả.
Ví dụ:
- Tại sao cần bảo vệ môi trường?
- Vì sao con người yêu thích động vật?
Câu hỏi tu từ mang nghĩa phủ định
- Thể hiện sự đối lập với nội dung được nhắc đến.
- Kiểu câu hỏi tu từ này tạo sự tương phản và mang ý nghĩa nội dung sâu sắc hơn.
- Không phải tất cả mọi câu hỏi tu từ mang ý nghĩa phủ định đều chứa các từ phủ định như “chưa”, “không”,…
Ví dụ: Cuộc sống có ý nghĩa gì nếu như ta chỉ sống để tồn tại?
Tác dụng của câu hỏi tu từ là gì?
- Nhấn mạnh nội dung biểu đạt; từ đó giúp nội dung trở nên ấn tượng và sâu sắc hơn.
- Thu hút sự chú ý và gợi sự tò mà cho người đọc, người nghe về một vấn đề hoặc nội dung nào đó.
- Gợi mở suy nghĩ và kích thích trí tưởng tượng của người đọc. Khuyến khích họ tìm hiểu về vấn đề theo nhiều khía cạnh khác nhau.
- Tạo sự tương tác giữa người đọc và tác giả khi bàn luận về một vấn đề nào đó.
Tuy nhiên, trong cuộc sống chúng ta nên hạn chế sử dụng câu hỏi tu từ khi giao tiếp. Bởi điều này có thể khiến người nghe bị rối não và khó nắm bắt thông tin trọng tâm. Thay vào đó, hãy sử dụng câu hỏi tu từ một cách hợp lý và linh hoạt để đảm bảo người nghe có thể nắm rõ thông tin bạn muốn truyền đạt.
Dấu hiệu nhận biết câu hỏi tu từ là gì?
Để nhận biết chính xác câu hỏi tu từ, chúng ta cần nắm rõ các đặc điểm đặc trưng của kiểu câu hỏi này. Thông tin cụ thể như sau:
Về hình thức
- Có cấu tạo, hình thức giống như một câu nghi vấn thông thường.
- Kết thúc bằng dấu hỏi chấm.
Về nội dung
- Câu hỏi được đặt ra không phải tìm kiếm câu trả lời chính xác. Thay vào đó, chúng được dùng để khẳng định hoặc nhấn mạnh cảm xúc, ý nghĩa nào đó mà người nói/ người viết muốn truyền đạt.
- Tượng trưng cho một ý nghĩa sâu xa nào đó nhằm khuyến khích người nghe cảm nhận, suy ngẫm về vấn đề tác giả đề cập đến.
- Được dùng như một cách nói ẩn dụ nhằm thể hiện sắc thái biểu đạt và khơi gợi cảm xúc người đọc một cách trực tiếp.
- Mang sắc thái khẳng định hoặc phủ định về vấn đề mà tác giả đề cập đến.
Cách đặt câu hỏi tu từ
Để đặt câu hỏi tu từ, bạn cần lưu ý một số điều sau:
- Hãy đặt câu hỏi thông thường
- Lồng ghép nội dung muốn biểu đạt vào câu hỏi
- Dùng cách từ ngữ mang ý nghĩa phủ định hoặc khẳng định khi đặt câu hỏi
Lưu ý, khi đặt câu hỏi tu từ cần đảm bảo thông tin biểu đạt dễ hiểu, gần gũi với người nghe. Có như vậy thì mọi người mới có thể hiểu và nắm bắt trọn vẹn thông tin bạn muốn truyền đạt.
Một tips nhỏ khi đặt câu hỏi tu từ mà supperclean.vn muốn chia sẻ với bạn đọc là hãy dùng các cụm từ như “tại sao?”, “làm sao?”, “như thế nào?”, “có thể”, “đối với”, ‘có phải”, “điều gì…. nếu…”. Để hiểu rõ hơn, các bạn hãy tham khảo các ví dụ dưới đây:
- Điều gì sẽ xảy ra nếu nước biến mất hoàn toàn?
- Có phải hạnh phúc chỉ đến từ sự thỏa mãn về vật chất?
- Cuộc sống sẽ như thế nào nếu không có màu sắc?
- Tại sao chúng ta cần đầu tư và phát triển tri thức?
Bài tập về câu hỏi tu từ
Dạng 1: Tìm và cho biết tác dụng của câu hỏi tu từ
Ví dụ về câu hỏi tu từ và tác dụng: Hãy chỉ ra và cho biết tác dụng của câu hỏi tu từ trong bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” (Hàn Mặc Tử)
Sao anh không về chơi thôn Vĩ?
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
Vườn ai mướt quá, xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền.
Gió theo lối gió, mây đường mây,
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay…
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó,
Có chở trăng về kịp tối nay?
Mơ khách đường xa, khách đường xa,
Áo em trắng quá nhìn không ra…
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh,
Ai biết tình ai có đậm đà?
Lời giải:
Trong bài thơ, Hàn Mạc Tử đã dùng 3 câu hỏi tu từ. Điều đặc biệt là những câu hỏi này không hướng đến một đối tượng cụ thể mà chỉ tập trung bày tỏ thái độ và cảm xúc của tác giả. Cụ thể như sau:
- “Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” => Thể hiện sự trách móc nhưng rất nhẹ nhàng, dịu dàng của người con gái Huế.
- “Có chở trăng về kịp tối nay?” => Thể hiện sự hy vọng cũng như tình yêu thầm kín của nhân vật trữ tình.
- “Ai biết tình ai có đậm đà?” => Khiến cho sự cô đơn, trống vắng ngày càng thêm da diết.
Dạng 2: Đặt câu hỏi tu từ
Đề bài có thể yêu cầu đặt hoặc viết đoạn văn có sử dụng câu hỏi tu từ. Cách làm dạng bài này là bạn cần hiểu rõ về khái niệm và cách đặt câu hỏi tu từ là gì để vận dụng. Bên cạnh đó, chúng ta cần vận dụng một số kỹ năng làm văn để viết đoạn văn.
Ví dụ: Hãy đặt câu hỏi tu từ cho các tình huống dưới đây:
- Thể hiện cảm xúc khi được nhận một món quà từ người thân.
- Bày tỏ suy nghĩ về một nhân vật mà bản thân yêu thích nhất trong các tác phẩm văn học
Lời giải:
- Món quà thật đẹp, chắc mẹ phải mất nhiều thời gian để chọn lắm phải không?
- Phải chăng Thị Nở đồng ý cưới Chí Phèo thì hắn sẽ không rơi vào kết cục bi thảm đến vậy?
XEM THÊM:
Trên đây là toàn bộ kiến thức mà supperclean.vn đã tổng hợp về câu hỏi tu từ là gì. Đừng quên luyện tập phần nội dung này mỗi ngày để đạt được kết quả cao nhất trong các bài thi.
