Áp lực trong cuộc sống, công việc, học tập… khiến không ít người mắc các bệnh về tâm lý, trong đó có rối loạn lưỡng cực. Vậy bệnh rối loạn lưỡng cực là gì? Biểu hiện, cách điều trị bệnh như thế nào? Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này.
Contents
Rối loạn lưỡng cực là gì?
Rối loạn cảm xúc lưỡng cực tiếng Anh là “bipolar disorder”. Đây là chứng bệnh rối loạn tâm thần hay còn được gọi là rối loạn hưng – trầm cảm. Đây là tình trạng tâm thần thay đổi một cách thất thường khiến cho tâm trạng có thể đột ngột hưng phấn như phấn khích quá hoặc tăng động hay nhiều lúc lại rơi vào trạng thái trầm cảm.
Bệnh rối loạn lưỡng cực có tính chất chu kỳ, nó xen kẽ giữa trầm cảm và hưng phấn. Sự thất thường của trạng thái tâm lý sức khỏe người bệnh có thể thường xuất hiện vài lần trong năm hoặc cũng có thể là nhiều lần trong tuần.
Triệu chứng rối loạn cảm xúc lưỡng cực là gì?
Triệu chứng của bệnh lưỡng cực là gì? Triệu chứng rối loạn lưỡng cực sẽ thay đổi theo từng giai đoạn bệnh lý khác nhau. Đặc trưng là các giai đoạn xuất hiện xen kẽ đột ngột nên trạng thái cảm xúc cũng như hành vi của người bệnh cũng vậy. Người bệnh có thể đột nhiên phấn khích quá mức hoặc là tuyệt vọng quá mức mà không hề liên quan đến thuốc hay ma túy.
Giai đoạn hưng cảm trong rối loạn lưỡng cực là gì?
Triệu chứng hưng cảm là gì? Giai đoạn này điển hình với sự phấn khích, hào hứng quá mức khiến cho mọi cảm xúc, hành vi cũng như suy nghĩ của người bệnh cũng thay đổi. Tình trạng này có thể nghiêm trọng đến mức khiến cho người bệnh có thể cười trong các tình huống cần khóc và có thể làm ra những hành vi bốc đồng, có hại cho bản thân và những người xung quanh. Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp trong giai đoạn này:
- Nhiều năng lượng, tâm trạng phấn khởi hay vui vẻ một cách quá mức.
- Vui vẻ tột độ dù không rõ nguyên nhân là gì, ngay cả trong những tình huống buồn.
- Lạc quan, hoạt bát, cơ thể luôn đứng ngồi không yên và phải hoạt động để tiêu hao năng lượng.
- Suy nghĩ và hành động của người bệnh thường diễn ra rất nhanh.
- Rối loạn giấc ngủ, người bệnh thường ngủ rất ít, chỉ khoảng 3h mỗi ngày.
- Có suy nghĩ và hành vi bốc đồng như: tiêu xài một cách quá mức, tham gia làm ăn lớn, dễ kích động, la hét và có hành vi bạo lực khi không hài lòng.
- Có nhu cầu về tình dục rất mãnh liệt. Họ có thể thân mật, tấn công hoặc có lời nói đùa về vấn đề nhạy cảm này một cách quá mức với người khác giới.
- Đột ngột làm việc, học tập với công suất cao và liên tục mà không hề biết mệt mỏi.
- Luôn cho rằng bản thân mình có thể làm nhiều việc cùng lúc, rất khó tập trung vào một vấn đề.
Giai đoạn trầm cảm trong rối loạn lưỡng cực là gì?
Triệu chứng của giai đoạn trầm cảm này hoàn toàn đối nghịch với giai đoạn hưng cảm. Đặc trưng bởi tâm trạng u buồn nghiêm trọng, không hề có hứng thú trong mọi việc. Kể cả trong các trường hợp vui thì người bệnh cũng đều cảm thấy buồn bã, u uất và tiêu cực. Cụ thể các triệu chứng trong giai đoạn này bao gồm:
- Luôn cảm thấy tuyệt vọng, buồn bã, u uất và mệt mỏi.
- Không muốn nói chuyện với bất kỳ ai, chỉ muốn được ở một mình, tự cô lập bản thân.
- Giảm năng lượng, không muốn làm bất kỳ việc gì.
- Khó tập trung, hay lơ đãng nên làm giảm hiệu suất học tập và làm việc.
- Gặp các vấn đề với giấc ngủ: Có người có xu hướng ngủ nhiều nhưng vẫn thấy uể oải, mệt mỏi và có thể gặp ác mộng thường xuyên.
- Luôn cảm thấy lo lắng và trống rỗng mà không có lý do.
- Ăn không ngon hoặc có thể ăn nhiều quá mức khiến cho trọng lượng cơ thể thay đổi một cách nhanh chóng.
- Khả năng ghi nhớ kém và khó đưa ra các quyết định.
- Bản thân dễ cáu gắt, bực bội, khó chịu với mọi người xung quanh.
- Suy giảm ham muốn tình dục.
- Có xu hướng tìm đến rượu bia hay các chất kích thích để giải tỏa cảm xúc.
Giai đoạn hỗn hợp trong rối loạn lưỡng cực là gì?
Giai đoạn này thì người bệnh trải qua trạng thái hưng cảm và trầm cảm xen kẽ lẫn nhau, khiến cho tâm trạng thay đổi đột ngột, rất khó kiểm soát. Thường thì giai đoạn hỗn hợp sẽ xuất hiện sau cùng. Tức là người bệnh sẽ trải qua giai đoạn trầm cảm khoảng 2 tuần và giai đoạn hưng cảm khoảng 1 tuần trước đó.
XEM THÊM: Tương tư là gì? Tương tư là như thế nào? Biểu hiện – Cách chữa tương tư
Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn lưỡng cực là gì?
Thực tế thì các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh rối loạn lưỡng cực. Song họ cũng đã tìm được mối quan hệ với nhiều yếu tố trong não bộ cùng với bên ngoài môi trường. Cụ thể như sau:
- Cấu trúc và hoạt động chức năng của não: Người bị chứng rối loạn lưỡng cực có cấu trúc não bộ với những điểm khác nhau so với những người có tinh thần khỏe mạnh hoặc là đang mắc các dạng rối loạn tâm thần khác.
- Tiền sử gia đình: Thống kê cho thấy những người trong gia đình bị rối loạn lưỡng cực thì tỉ lệ mắc bệnh cũng sẽ cao hơn.
- Yếu tố di truyền: Yếu tố này có liên quan đến khoảng 10 -20% trường hợp gây ra bệnh rối loạn lưỡng cực.
- Tác động từ bên ngoài: Người từng bị sang chấn tâm lý, bạo lực, căng thẳng, stress kéo dài hay lạm dụng chất kích thích, thiếu sự quan tâm từ gia đình thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Rối loạn chất dẫn truyền thần kinh: Thiếu hụt hay mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh như dopamin, serotonin, noradrenalin…
- Yếu tố bệnh lý: Rối loạn lo âu, trầm cảm, bệnh tiểu đường, bệnh mạn tính…
Rối loạn lưỡng cực chữa được không?
So với các bệnh lý thực thể thì các bệnh lý tâm lý nói chung phức tạp hơn rất nhiều. Có rất nhiều căn bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể giảm nhẹ và kiểm soát sự phát triển của nó. Và bệnh rối loạn lưỡng cực cũng như vậy. Căn bệnh tâm lý này không thể chữa khỏi hoàn toàn. Người bệnh sẽ được điều trị để cân bằng cảm xúc, quản lý tâm trạng của bản thân mình một cách tốt hơn.
Vì vậy khi có các dấu hiệu bệnh nghi ngờ do bệnh rối loạn lưỡng cực thì bệnh nhân sẽ được yêu cầu làm các xét nghiệm chẩn đoán khác để có thể loại bỏ những nguyên nhân do bệnh lý khác gây ra.
Sau khi đã xác định mắc bệnh rối loạn lưỡng cực thì bệnh nhân thường được các bác sĩ chỉ định thuốc chứa lithium để giúp cân bằng lại cảm xúc. Khi bệnh đã thuyên giảm thì người bệnh vẫn cần được theo dõi trong thời gian dài để ngăn ngừa tình trạng này tái phát. Trong trường hợp bệnh nặng thì có thể người bệnh sẽ phải uống lithium suốt đời.
Bên cạnh điều trị bằng thuốc thì chứng rối loạn lưỡng cực thường được điều trị bằng các liệu pháp tâm lý với mục đích là kiểm soát các rối loạn hành vi, suy nghĩ của người bệnh. Để kiểm soát bệnh tốt hơn thì người bệnh cần có chế độ sinh hoạt khoa học và hợp lý như: Ngủ đủ giấc, tập luyện thể dục thể thao hợp lý, giao tiếp với mọi thứ xung quanh, tránh xa các chất kích thích như cà phê, bia rượu, thuốc lá…
Khi điều trị tích cực thì các triệu chứng rối loạn lưỡng cực sẽ giảm và cảm xúc của người bệnh cũng sẽ được kiểm soát tốt hơn. Việc điều trị này có thể kéo dài suốt đời nhưng là cần thiết để người bệnh có thể có được cuộc sống bình thường, hòa nhập.
XEM THÊM: Nổi da gà là gì? Sởn gai ốc có phải nổi da gà không?
Như vậy bạn đã hiểu rối loạn lưỡng cực là gì rồi đúng không nào? Có thể nói đây chính một trong những chứng bệnh tâm lý rất phức tạp, khó điều trị và gây ra nhiều ảnh hưởng đến người bệnh. Vì vậy khi bản thân có các dấu hiệu bệnh thì bạn nên sớm đi khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được hỗ trợ nhé.
