Từ đơn, từ phức là gì? Phân biệt từ đơn & từ phức | Ví dụ

Từ đơn và từ phức là hai loại từ rất phổ biến mà chúng ta đã được học trong chương trình Tiểu Học. Vậy từ phức là gì? Từ đơn là gì? Điểm khác biệt giữa hai loại từ này là gì? Những thông tin chia sẻ sau đây sẽ giúp bạn giải đáp rõ nhé!

Tổng hợp kiến thức về từ đơn

Từ đơn là gì? 

Tiếng là thành phần dùng để cấu tạo nên từ. Và từ chỉ có một tiếng cấu tạo được gọi là từ đơn.

Như vậy, từ đơn là từ do 1 tiếng có nghĩa tạo thành. Do cấu tạo đơn giản nên nghĩa của từ đơn cũng đơn giản, không phức tạp như từ phức. 

Ví dụ về từ đơn: bàn, ghế, sách, vở, bút, hoa, quả, bánh, tre,… 

Phân loại từ đơn

Từ đơn được chia thành 2 loại, cụ thể như sau: 

• Từ đơn một âm tiết: Loại từ chỉ có một tiếng, ví dụ: thịt, cá, dầu, keo, bông, cây,… 
• Từ đơn đa âm tiết: Đây là loại từ có hai tiếng, ví dụ: oto, tivi,…. 

Trong một vài trường hợp, từ có 2 tiếng tạo thành cũng được gọi là từ đơn. Ví dụ: xà phòng, mì chính,… Nguyên nhân là do chúng buộc phải đi cùng với nhau thì mới có nghĩa, mới biểu đạt ý nghĩa trọn vẹn. 

Tổng hợp kiến thức về từ phức

Từ phức là gì?

Từ phức là những từ do hai hay nhiều tiếng cấu tạo thành. 

Ví dụ: cần cù, thông minh, chăm chỉ, học hành,… 

Khi tách các tiếng trong từ phức thì mỗi tiếng đứng riêng lẻ đều có thể có nghĩa hoặc có thể không có nghĩa. 

Ví dụ từ phức “đất nước” được ghép bởi 2 tiếng hoàn toàn có nghĩa: 

• Đất: Đây là chất rắn cấu tạo nên Trái Đất – nơi để con người cùng các loài động vật và thực vật sinh sống. 
• Nước: Là một loại chất lỏng không có màu, không có mùi, tồn tại rất đa dạng trong tự nhiên, tại các ao, hồ, sông, suối,… 

Các loại từ phức là gì?

Từ phức được chia thành 2 loại là từ ghép và từ láy. Mỗi loại từ này sẽ có cấu tạo cũng như đặc điểm riêng, như sau: 

* Từ ghép

Từ ghép là từ có cấu tạo hai tiếng trở lên và giữa các tiếng đều có quan hệ với nhau về mặt ngữ nghĩa. 

Căn cứ vào quan hệ về mặt ngữ nghĩa, người ta chia từ ghép thành 2 loại chính:

• Từ ghép chính phụ: Là từ ghép có 1 tiếng chính + 1 tiếng phụ, từ này sẽ phụ thuộc vào từ kia. Trong đó, từ phụ có vai trò chuyên biệt hóa, sắc thái hóa cho từ chính. Ví dụ: tàu hỏa, hoa hồng, hoa lan, hoa huệ,… 
• Từ ghép đẳng lập: Là từ được cấu tạo từ 2 tiếng và các tiếng đều bình đẳng với nhau về mặt ngữ nghĩa. Nghĩa của từ ghép đẳng lập thường khái quát hơn nghĩa của từng tiếng cấu tạo thành. Ví dụ: quần áo, sách vở, hoa quả,…

Bên cạnh đó, từ ghép cũng được tạo thành bởi một từ không rõ nghĩa và một từ rõ nghĩa. Ví dụ: chợ búa, bếp núc,… 

* Từ láy

Từ láy là từ có cấu tạo hai tiếng trở lên và các tiếng thường có cấu tạo giống nhau hoặc có sự tương tự nhau về vần. 

Ví dụ: hoa hoét, ào ào, ầm ầm,… 

Về mặt ngữ nghĩa, trong các tiếng cấu tạo nên từ láy chỉ có một tiếng có nghĩa hoặc không có tiếng nào có nghĩa. 

Ví dụ từ láy “lung linh”, khi tách ra thì cả 2 tiếng đều không có nghĩa. 

Dựa vào quan hệ về mặt ngữ âm, người ta chia từ láy thành 2 loại sau: 

• Từ láy bộ phận: Là những từ được láy giống nhau ở phần vần hoặc phần âm.

+ Láy âm là kiểu láy có phần âm lặp lại (lặp lại âm tiết đầu), ví dụ: miên man, mênh mông, mếu máo,…). 

+ Lấy vần là kiểu láy có phần vần được lặp lại, ví dụ: liu diu, liêu xiêu, chênh vênh,… 

• Từ láy toàn bộ: Là loại từ láy có phần âm và phần vần giống nhau, ví dụ: ào ào, ồn ồn, lanh lảnh, thăm thẳm,…. Từ láy toàn bộ thường được dùng để nhấn mạnh một âm thanh hoặc một hành động nào đó. 

Điểm khác biệt giữa từ đơn và từ phức là gì? 

Để so sánh chính xác giữa hai loại từ này, chúng ta sẽ đi so sánh từ đơn với hai loại từ phức (từ ghép và từ láy): 

Trên đây là bài viết giải đáp câu hỏi từ đơn, từ phức là gì. Hy vọng sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn học sinh trong quá trình học tập. Nếu bạn có vấn đề nào đó chưa hiểu rõ, hãy để lại câu hỏi vào phần bình luận, mình sẽ giải đáp sớm nhất cho bạn!

Bài viết tham khảo: KAM là gì? ý nghĩa của “KAM” trên tiktok & các lĩnh vực khác