Chân lý – một trong những vấn đề cơ bản của lý luận nhận thức. Vậy bạn có biết chân lý là gì không? Các đặc tính cơ bản và tiêu chuẩn của chân lý là gì? Hay chân lý có vai trò như thế nào với thực tiễn? Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về khái niệm này nhé.
Contents
Chân lý là gì? Ví dụ
Trong phạm vi lý luận nhận thức của chủ nghĩa Mác – Lênin thì “chân lý là dùng để chỉ những tri thức có nội dung phù hợp với thực tế khách quan; sự phù hợp đó đã được kiểm tra và chứng minh bởi thực tiễn”.
Chân lý được phản ánh đúng thông qua nhận thức của con người. Bởi nếu như chỉ là hiện thực khách quan mà không có sự tư duy của con người thì nó vẫn mãi mãi là hiện thực khách quan. Sau khi được con người phản ánh lại bằng lời nói, triết lý hay quy luật thì nó mới trở thành chân lý và được mọi người biết đến. Chân lý ở đây cũng không phải thuộc về số đông, thuộc về nhiều người thừa nhận hay được người giàu có thừa nhận…
Ví dụ về chân lý: Trước kia con người ta chỉ biết đến mặt trời như một quy luật hằng ngày và không biết rõ vật thể nào đang xoay quanh vật thể nào. Tuy nhiên sau khi được con người tìm hiểu và quan sát thì chúng ta nhận ra rằng trái đất đang xoay quanh mặt trời chính là chân lý.
Tính chất của chân lý là gì?
Mọi chân lý đều có các tính chất như: tính khách quan, tính cụ thể, tính tương đối và tính tuyệt đối như sau:
Tính khách quan
Tính khách quan của chân lý là nói đến tính phù hợp giữa tri thức và thực tại khách quan chứ không phụ thuộc ý chí chủ quan.
Ví dụ: Quan niệm “quả đất có hình cầu chứ không phải hình vuông” là phù hợp với thực tế khách quan. Nó không hề phụ thuộc vào quan niệm truyền thống đã từng có từ hàng nghìn năm trước thời Phục hưng là “quả đất có hình vuông”.
XEM THÊM: Đáo để là gì? Đáo để là khen hay chê? Dấu hiệu nhận biết người đáo để
Tính cụ thể
Tính cụ thể của chân lý là nói đến tính có điều kiện của mỗi tri thức. Nó phản ánh sự vật trong các điều kiện xác định không gian, thời gian, góc độ phản ánh….
Ví dụ: Mọi phát biểu định lý trong các nghiên cứu khoa học đều kèm theo các điều kiện xác định để đảm bảo tính chính xác của nó như: “Trong giới hạn của mặt phẳng thì tổng các góc trong của một tam giác là 2 vuông”. Hay “nước sôi ở 100°C với điều kiện là nước nguyên chất và áp suất 1 atmotphe”…
Tính tương đối và tính tuyệt đối
Tính tương đối và tính tuyệt đối của chân lý là nói đến việc mỗi chân lý chỉ tuyệt đối đúng trong một giới hạn nhất định, còn ở ngoài giới hạn đó thì nó có thể không đúng. Mặt khác, mỗi chân lý trong điều kiện xác định chỉ mới phản ánh được một phần của thực tại khách quan.
Ví dụ: Trong giới hạn mặt phẳng với độ cong bằng 0 thì tổng các góc trong của tam giác tuyệt đối bằng 2 vuông (tức là 180 độ) – đây chính là tính tuyệt đối. Tuy nhiên nếu điều kiện đó thay đổi, tức là có độ cong khác 0 thì định lý đó không còn đúng nữa – đây chính là tính tương đối.
Vai trò của chân lý đối với thực tiễn
Để sinh tồn và phát triển thì con người cần phải tiến hành những hoạt động thực tiễn. Đó chính là các hoạt động giúp cải biến môi trường tự nhiên và xã hội. Đồng thời cũng qua đó con người có thể thực hiện một cách tự giác hay không tự giác quá trình hoàn thiện và phát triển chính bản thân mình.
Chính quá trình này đã làm phát sinh và phát triển các hoạt động nhận thức của con người. Tuy nhiên hoạt động thực tiễn chỉ có thể thành công và có hiệu quả khi mà con người vận dụng được những tri thức đúng đắn về thực tế khách quan vào trọng chính hoạt động thực tiễn của mình. Chính vì vậy mà chân lý là một trong những điều kiện tiên quyết đảm bảo sự thành công và tính hiệu quả trong hoạt động thực tiễn.
Mối quan hệ giữa chân lý và hoạt động thực tiễn đó chính là mối quan hệ biện chứng trong quá trình vận động cũng như phát triển của cả chân lý và thực tiễn. Tức là chân lý phát triển nhờ thực tiễn và thực tiễn phát triển nhờ vào sự vận dụng đúng đắn những chân lý mà con người đã đạt được trong hoạt động thực tiễn.
Quan hệ biện chứng về mối quan hệ giữa chân lý và thực tiễn đòi hỏi trong hoạt động nhận thức của con người cần phải xuất phát từ thực tiễn để đạt được chân lý và phải coi chân lý cũng là một quá trình. Đồng thời chúng ta phải thường xuyên tự giác vận dụng chân lý vào trong hoạt động thực tiễn để phát triển thực tiễn cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động cải tiến giới tự nhiên và xã hội.
Coi trọng tri thức khoa học và tích cực vận dụng một cách sáng tạo những tri thức đó vào trong các hoạt động kinh tế – xã hội. Không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của những hoạt động đó về thực chất mà còn phát huy vai trò của chân lý khoa học trong thực tiễn hiện nay.
XEM THÊM: Lòng hiếu thảo là gì? Biểu hiện, ý nghĩa của lòng hiếu thảo
Tiêu chuẩn của chân lý là gì?
Tri thức của con người chính là kết quả của quá trình nhận thức; tri thức đó có thể phản ánh đúng hoặc là không đúng hiện thực khách quan. Tri thức không thể kiểm tra tri thức và cũng không thể lấy sự hiển nhiên hay sự đồng ý của số đông để kiểm tra sự đúng sai của tri thức.
Thực tiễn sẽ giúp cho chúng ta kiểm tra chân lý và bác bỏ đi những sai lầm. Bởi thực tiễn chính là cái mà vật chất hoá được tri thức, hiện thực hoá được mọi tư tưởng của con người. Những tri thức mà con người có được cũng bắt nguồn từ thực tiễn, thông qua thực tiễn sẽ cho thấy được chân lý và phủ định đi sai lầm nào đó.
Có nhiều hình thức thực tiễn khác nhau vì vậy mà cũng có nhiều hình thức kiểm tra chân lý khác nhau. Ví dụ như bằng thực nghiệm khoa học, có thể áp dụng lý luận xã hội vào quá trình cải biến xã hội… Tuy nhiên, thực tiễn chính là tiêu chuẩn của chân lý và nó vừa có tính chất tuyệt đối, vừa có tính chất tương đối.
- Tính tuyệt đối của thực tiễn với tư cách là tiêu chuẩn của chân lý được thể hiện ở chỗ: Thực tiễn chính là tiêu chuẩn khách quan duy nhất để kiểm tra, khẳng định chân lý và bác bỏ những sai lầm.
- Tính tương đối của thực tiễn với tư cách là tiêu chuẩn của chân lý được thể hiện ở chỗ: Thực tiễn có quá trình vận động, biến đổi cũng như phát triển. Chính vì vậy mà không bao giờ có thể xác nhận hoặc là bác bỏ một cách hoàn toàn một biểu tượng nào đó của con người, dù cho biểu tượng ấy là thế nào chăng nữa.
Do đó nếu như xem xét thực tiễn trong không gian càng rộng, trong thời gian càng dài, trong chỉnh thể thì càng rõ đâu là chân lý và đâu là sai lầm.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về chân lý là gì? Hy vọng bài viết này sẽ mang đến cho bạn thêm những kiến thức hay và bổ ích! Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khác liên quan đến “chân lý” thì hãy để lại bình luận ngay bên dưới nhé!
