Cổ nhân vẫn thường dạy: Đừng lấy dạ tiểu nhân mà đo lòng quân tử. Vậy quân tử là gì? Chính nhân quân tử là gì? Đâu là dấu hiệu nhận biết người quân tử? Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé!
Contents
Quân tử là gì?
Quân tử là hình mẫu con người lý tưởng theo quan điểm nhân sinh quan trong Nho giáo. Quân tử là người ngay thẳng, sống theo lẽ phải, không bao giờ vụ lợi cá nhân.
Người quân tử luôn tôn trọng các chuẩn mực đạo đức xã hội, kiểm soát bản thân bằng cách tuân theo lời dạy của những bậc thánh hiền. Bởi vậy dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, họ luôn lan tỏa lòng tốt và tạo sự ảnh hưởng tích cực đến mọi người xung quanh nên được tôn trọng, yêu quý.
Quân tử trong tiếng Trung được viết là 君子. Thời xưa, quân tử chỉ những người làm quan to, thuộc tầng lớp quý tộc, có chức cao vọng trọng trong xã hội. Ngược lại, những người dân thường hay quan lại có phẩm hàm nhỏ tự xưng là tiểu nhân.
Về sau, nghĩa của từ quân tử được dùng rộng hơn và đánh giá theo các tiêu chuẩn đạo đức là chính.
Chính nhân quân tử là gì?
Chính nhân quân tử là thuật ngữ chỉ người có phẩm hạnh tốt, lòng nhân từ và độ lượng. Đây là hình mẫu lý tưởng về đạo đức và lẽ phải trong xã hội.
Thời phong kiến xưa, trở thành chính nhân quân tử được coi là mục tiêu cao cả và đáng trân trọng nhất.
Năm đức tính của người quân tử là gì?
Theo quan niệm trong Nho giáo, quân tử có đầy đủ 5 đức tính, gọi là Ngũ Thường. Bao gồm:
Nhân
Nhân là tình yêu, bác ái. Người quân tử luôn tôn thờ nguyên tắc sống: Cái gì mà bản thân không muốn hoặc người khác không muốn thì không làm cho họ. Người quân tử luôn sống bao dung, độ lượng, không nhớ lỗi lầm của người khác mà chỉ chú trọng giáo hóa họ thành người.
Lễ
Lễ là nghiêm cẩn tuân theo các khuôn phép trong giao tiếp, phong tục, tập quán, thờ cúng thánh thần, trời Phật. Trong giao tiếp, giữ lễ là giữ được hòa khí, không để mọi người ganh ghét, đố kị, ai oán. Trong việc thờ cúng, giữ lễ là luôn giữ lòng thành dâng lên trời phật, các vị thần thánh chứ không phải tập trung vào hình thức xa hoa, lòe loẹt bên ngoài.
Nghĩa
Nghĩa của người quân tử là gì? Nghĩa là cư xử theo lẽ phải, đạo lý. Người có nghĩa không bao giờ chạy theo lợi ích trước mắt, không vì lợi mà quên đi nghĩa.
Người quân tử vừa có nghĩa lại vừa có dũng. Quân tử có dũng mà không có nghĩa thì loạn. Quân tử có nghĩa mà không có dũng thì không có giá trị.
Trí
Trí là sự ngôn ngoan, suy xét tinh tường để hành xử theo đúng lẽ phải. Người quân tử biết phân biệt phải trái, đúng sai trong mọi hoàn cảnh; không để cái xấu, lợi ích che mắt mà hành xử trái với luân thường đạo lý.
Tín
Tín là niềm tin, luôn coi trọng lời hứa. Người quân tử rất coi trọng lời hứa, nói được làm được. Họ không bao giờ hứa suông hay hứa những điều viển vông, bản thân không thể thực hiện được.
XEM THÊM: Phẩm chất là gì? Những phẩm chất cần thiết để thành công
Đặc điểm của các chính nhân quân tử là gì?
Người quân tử thường có các đặc điểm sau:
- Nói ít làm nhiều, không nói những điều không nên nói, luôn suy nghĩ thấu đáo trước khi bày tỏ quan điểm.
- Không bị lay động hay ảnh hưởng trước những lời gièm pha, dựng chuyện của người khác. Họ như cây cau, luôn đứng thẳng tắp giữa đất trời rộng lớn dù phải hứng chịu bao tác động từ môi trường.
- Không có tâm hại người nhưng luôn đề phòng người. Bởi họ biết mọi việc trên đời đều có tính hai mặt, có lợi thì cũng sẽ có hại, có nguy thì sẽ có cơ. Vậy nên họ luôn cẩn trọng khi làm bất cứ việc gì.
- Biết cách kiểm soát cảm xúc cá nhân, không để bản thân rơi vào trạng thái giận quá mất khôn.
- Sống ngay thẳng, không bao giờ lợi dụng khó khăn của người khác để làm “bàn đạp” cho bản thân.
Sự khác biệt giữa kẻ tiểu nhân và người sống quân tử là gì?
Quân tử và tiểu nhân là hai mặt tính cách đối lập nhau hoàn toàn. Bảng so sánh dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ và phân biệt hai thuật ngữ này nhé:
| Đặc điểm so sánh | Quân tử | Tiểu nhân |
| Tấm lòng | Tấm lòng luôn rộng mở, sống khoan dung với tất cả mọi người, không giữ niềm oán hận với bất kỳ ai. | Toan tính nhỏ nhen, ích kỷ, hay so bì với người khác vì sợ bản thân buồn phiền, bị thua thiệt. |
| Cách kết giao bạn hữu | Đoàn kết mà không cấu kết. Họ luôn sống ngay thẳng, đối xử chân thành với tất cả mọi người, không kết bè lập phái. | Kể tiểu nhân thích cấu kết nhưng vẫn bất hòa. Họ hay lập bè kết phái, sống cay nghiệt, bài trừ những người khác quan điểm sống với mình,… chỉ để phục vụ cho mục đích cá nhân. |
| Sự lựa chọn |
|
Chỉ coi trọng lợi ích cá nhân, dù hỏng việc lớn cũng không quan tâm. |
| Lời nói và việc làm | Những lời nói và hành động gây tổn hại đến người khác, họ nhất định sẽ không làm, cũng không trợ giúp người khác làm. | Bất chấp mọi thủ đoạn, miễn sao mang lại lợi ích cho bản thân. |
| Tính cách | Thông minh, trầm tĩnh, không thích thể hiện. Thành công không khoe khoang, thất bại không than vãn. | Sống kiêu ngạo, phô trương, thích thể hiện bản thân, chỉ sợ người khác không biết mình. |
| Chí hướng | Hướng đến sự tích cực, luôn nỗ lực phấn đấu không ngừng. | Thích những điều dễ dàng, cuộc sống nhàn hạ. |
| Sự truy cầu | Giữ gìn quy tắc, theo đuổi các lý tưởng trong đạo nghĩa kỷ cương. | Sống bất quy tắc, có trăm phương ngàn kế để mưu lợi cho bản thân. |
| Nhân phẩm | Nhân phẩm tốt, sống tự lập, tự chủ, ham học hỏi, sẵn sàng nhận lỗi khi bản thân mắc sai lầm. | Nhân phẩm kém, luôn cảm thấy mọi trách nhiệm và sai trái đều do người khác. Họ từ chối mọi cơ hội rèn luyện nên bản thân nên mãi ì ạch ở một chỗ, không trưởng thành. |
Trên đây là bài viết giải thích quân tử là gì và các dấu hiệu nhận biết người quân tử. Hy vọng sẽ mang đến cho quý bạn đọc của supperclean.vn nhiều thông tin hay và hữu ích nhé!
