Khi xem xét và đưa ra các quyết định lựa chọn thì chi phí cơ hội đóng vai trò hết sức quan trọng. Vậy bạn có biết chi phí cơ hội là gì không? Ưu – nhược điểm của chi phí cơ hội là gì? Mời bạn đọc cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về vấn đề này nhé!
Contents
Chi phí cơ hội là gì?
Chi phí cơ hội (OC – Opportunity Cost) được hiểu đơn giản chính là lợi ích mất đi của sự lựa chọn tốt nhất đã bị bỏ lỡ. Hầu hết trong mọi quyết định của chúng ta đều có loại chi phí này, bởi khi lựa chọn quyết định đó thì bạn sẽ phải bỏ qua một lựa chọn khác.
Chi phí cơ hội được xác định dựa trên những nguồn lực khan hiếm. Bạn bắt buộc phải lựa chọn phương án này và bỏ qua phương án khác. Đây là chi phí thể hiện phần giá trị của một phương án đã bị bỏ qua và đó cũng là phương án tốt nhất. Phần giá trị này không nhất định phải là giá trị về mặt kinh tế mà nó còn là các giá trị khác như về tinh thần, về văn hóa…
Công thức tính chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội sẽ được tính theo công thức sau: OC = FO – CO
Trong đó:
- OC: Chi phí cơ hội.
- FO: Lợi nhuận mà sự lựa chọn tốt nhất đem lại.
- CO: Lợi nhuận đem lại từ lựa chọn của bạn.
Khi tính toán chi phí cơ hội thì bạn cũng cần phải lưu ý rằng: Chi phí cơ hội chính là chi phí của phương án tốt nhất mà bạn không lựa chọn chứ không phải là của tất cả các phương án đã bị bỏ lỡ. Lý do là bởi vì bạn không thể nào thực hiện được nhiều phương án cùng một lúc với cùng nguồn lực hạn chế.
Ví dụ về chi phí cơ hội
Trong kinh doanh
Giả sử như bạn đang có nhu cầu đầu tư vào 2 doanh nghiệp với số vốn là 10 tỷ với mục đích là để nhận tiền hoa hồng mỗi năm. Trong đó:
- Doanh nghiệp A cam kết sẽ chi trả cho bạn số tiền là 1 tỷ/năm tiền lời với thời gian vay là 3 năm.
- Doanh nghiệp B cam kết sẽ chi trả cho bạn số tiền 1,2 tỷ/năm tiền lời và sẽ đáo hạn từng năm.
- Trong trường hợp bạn chỉ có đủ số vốn đầu tư cho 1 trong 2 doanh nghiệp. Sau khi cân nhắc thì bạn đã lựa chọn đầu tư vào doanh nghiệp A. Khi đó thì chi phí cơ hội bạn mất đi sẽ là 200 triệu VNĐ (mức chênh lệch giữa khoản lợi nhuận mà 2 doanh nghiệp đưa ra).
Khi xem xét ở góc độ kinh tế học thì ta thấy:
- Nếu như bạn đầu tư vào doanh nghiệp A thì bạn được đảm bảo rằng sau 3 năm bạn sẽ thu về số tiền lời đó là 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, thời gian chờ đợi sẽ ảnh hưởng đến giá trị của đồng tiền. Giả sử, nếu như bạn cần gấp số tiền này thì bạn sẽ khó lấy lại được ngay tức thì hoặc là phải chịu phí do rút vốn trước hạn.
- Nếu như bạn chọn đầu tư cho doanh nghiệp B thì số tiền lời thu được mỗi năm là 1,2 tỷ đồng. Tiền lời sẽ tăng lên là 3,6 tỷ nếu như bạn đầu tư vào đơn vị này trong vòng 3 năm.
Như vậy, đối với hai lựa chọn này thì chi phí cơ hội mà bạn phải bỏ sẽ ra là 1.8 tỷ (đặt trong trường hợp nguồn tiền đầu tư vào doanh nghiệp B không phát sinh lợi nhuận trong 2 năm tiếp theo).
Trong cuộc sống
Trong cuộc sống thì có không ít lần chi phí cơ hội đã được đặt ra tính toán. Chỉ là bạn chưa thực sự ý thức được sự tồn tại của giá trị này. Ví dụ khi bạn lựa chọn giữa việc học đại học và đi làm sau khi học xong cấp 3, cụ thể:
- Nếu đi làm luôn thì bạn sẽ kiếm được tiền trang trải cuộc sống và lo cho gia đình. Tuy nhiên, với trình độ lao động phổ thông thì bạn khó nâng cao mức lương; đồng thời sự tiếp cận thông tin và kiến thức cũng bị giới hạn.
- Nếu như học tiếp thì bạn mất 2,5 – 6 năm trên giảng đường. Bạn sẽ không có tiền nhưng bù lại là bạn có cơ hội kiếm được công việc tốt trong tương lai, giúp mở mang đầu óc hơn.
Như vậy, trong trường hợp này thì chi phí cơ hội là số tiền mà bạn sẽ kiếm được khi lựa chọn đi làm và số tiền học phí cũng như là thời gian học đại học.
Ưu và nhược điểm của chi phí cơ hội là gì?
Mỗi phương pháp sử dụng trong việc xem xét cũng như phân tích các quyết định thì đều có những ưu và nhược điểm; với chi phí cơ hội thì cũng không ngoại lệ:
Ưu điểm chi phí cơ hội
- Giảm thiểu rủi ro, sai sót: Nhận thức được rõ ý nghĩa của chi phí cơ hội sẽ giúp cho bạn có thể cân nhắc kỹ càng hơn khi đưa ra những quyết định trong tương lai. Điều này sẽ giúp cho bạn giảm thiểu được những rủi ro và sai sót không đáng có.
- Dễ dàng so sánh những phương án với nhau: Để có thể đưa ra quyết định một cách chính xác và phù hợp với hoàn cảnh của bản thân trong thời điểm hiện tại thì chắc chắn bạn phải so sánh những giá trị của từng lựa chọn là gì. Việc so sánh những mặt lợi, mặt hại của từng phương án sẽ giúp cho bạn đưa ra quyết định tốt hơn. Đặc biệt, còn giúp bạn có cái nhìn tổng quan về vấn đề đó. Từ đó giúp cho mọi chuyện đều sẽ nằm trong tầm kiểm soát của bạn.
Nhược điểm của chi phí cơ hội là gì
- Tốn nhiều thời gian để tính toán: Việc cân nhắc và suy nghĩ những điều bỏ lỡ ở từng lựa chọn sẽ tốn rất nhiều thời gian của bạn. Đối với những việc mà cần xử lý một cách nhanh chóng, gấp rút thì lựa chọn việc bạn cân nhắc chi phí cơ hội sẽ làm cho bạn phải căng não để suy nghĩ.
- Chỉ mang tính tương đối: Đa phần thì chi phí cơ hội đều liên quan đến những sự kiện ở tương lai. Do đó rất khó để nói rằng mọi việc đều xảy ra như trong dự tính của bạn. Bên cạnh đó bởi vì thiếu tính kế toán nên mọi con số, dòng tiền sẽ đều chỉ mang tính chất tương đối và không có độ chính xác hoàn toàn.
Cách nắm bắt cơ hội trong cuộc sống
Khi nhìn vào chi phí cơ hội thì nhiều người sẽ cho rằng thật dễ dàng để tính toán ra được loại chi phí này. Tuy nhiên trên thực tế thì chi phí cơ hội khiến cho không ít cá nhân và doanh nghiệp hoang mang mỗi khi nhắc đến. Để có thể hạn chế được tình trạng này và giúp bạn có thể nắm chắc được cơ hội trong tay thì dưới đây là một số cách mà bạn có thể tham khảo:
Cân nhắc kỹ các vấn đề trước khi quyết định
Trong cuộc sống, chắc hẳn bạn sẽ phải lựa chọn giữa những cơ hội đến cùng một lúc. Khi đó thì bạn cần phải có sự tỉnh táo để tính toán chi phí cơ hội giữa các phương án với nhau và xem đâu là phương án mang lại lợi nhuận cao nhất. Bạn đừng vội vàng bởi có thể bạn sẽ đánh mất các phương án mang lại lợi ích cao nhất cho mình.
Tuy nhiên, không phải cứ là cơ hội tốt nhất thì bạn phải nắm bắt cho bằng được. Cơ hội tốt cũng phải đi kèm với đó là khả năng thực hiện của bạn nữa.
Tính toán kỹ chi phí cơ hội
Công thức tính chi phí cơ hội tuy đơn giản nhưng bạn cũng cần dành nhiều thời gian để cân nhắc kỹ lưỡng. Mọi sự nóng vội đều sẽ không mang lại kết quả tốt cho bản thân mình. Hơn nữa, khi tính toán thì bạn sẽ hình dung rõ hơn về những giá trị được và mất. Từ đó nhận thức được điều gì phù hợp nhất với bản thân mình để đưa ra lựa chọn.
Hiểu rõ mong muốn của bản thân
Cơ hội có rất nhiều nhưng bạn cũng cần phải chọn lựa dựa trên mục tiêu, mong muốn của bản thân mình. Khi đã có mục tiêu thì bạn sẽ biết cái gì là đúng, cái gì sai và đâu mới là cơ hội mình muốn có. Nếu như mục tiêu không rõ ràng, mọi thứ xuất hiện trước mắt bạn một cách mơ hồ thì bạn sẽ dễ bị rối loạn và để cho cơ hội tốt vụt khỏi tầm tay mình.
XEM THÊM:
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến chi phí cơ hội là gì. Hy vọng sẽ giúp bạn thành công hơn trong việc đưa ra quyết định trong công việc và trong cuộc sống hàng ngày. Để biết thêm nhiều thông tin hay và hữu ích, đừng quên theo dõi các bài viết mới nhất của chúng tôi nhé!
