Theo quan điểm Nho Giáo, “tam cương ngũ thường” là thước đo về chuẩn mực đạo đức và xã hội đối với nam giới. Vậy tam cương ngũ thường là gì? Quan điểm này đã có sự thay đổi như thế nào trong xã hội hiện đại ngày nay? Mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết sau đây của chúng tôi để hiểu rõ hơn nhé.
Contents
Tam cương ngũ thường là gì?
Tam cương ngũ thường là câu thành ngữ Trung Quốc về các chuẩn mực đạo đức, đời sống chính trị – xã hội do Khổng Tử đặt ra cho nam giới trong xã hội phong kiến xưa. Hán Tự của câu thành ngữ này là 三纲五常 (Phiên âm: sān gāng wǔ cháng). Để hiểu rõ ý nghĩa tam cương ngũ thường là gì, chúng ta sẽ cùng phân tích hai cụm từ “tam cương” và “ngũ thường”.
Tam cương là gì?
“Tam” có nghĩa là “ba”; còn “cương” là “giềng mối”, là đầu mối của các lưới đánh cá để liên kết các mối dây lại với nhau giúp tấm lưới chắc chắn hơn. Như vậy, tam cương chỉ 3 mối quan hệ chủ đạo trong cuộc sống của người đàn ông, đó là:
- Quân thần cương: Luôn trung thành và tuân theo mọi mệnh lệnh của nhà vua. Bởi vua là “thiên” (con trời) nên luôn đúng. Nếu kháng lệnh vua thì chỉ có một con đường duy nhất là cái chết.
- Phụ cương: Quan hệ cha – con; con cái phải hiếu thuận, nghe lời cha, không được bất hiếu.
- Phu thê: Quan hệ vợ – chồng; phải giữ gìn mối quan hệ hòa hảo, hạnh phúc, vợ phải nghe lời chồng và giúp đỡ chồng quán xuyến việc nhà, nuôi dạy con cái.
Người đàn ông trong xã hội phong kiến phải trung với vua, hiếu với cha và nghĩa tình với vợ. Đặc biệt phải có sự cân bằng giữa các mối quan hệ này để có sự hòa hợp nhất. Song, thứ tự trước sau cũng rất được chú trọng. Trong đó, quan hệ vua – tôi là quan trọng nhất và luôn được đề cao.
Ngũ thường là gì?
Ngũ thường là 5 chuẩn mực phép tắc mà người nam nhân cần tuân thủ theo trong đời sống. Đó là:
- Nhân: Là lòng nhân hậu; phải biết yêu thương, quý mến và giúp đỡ tất cả mọi người xung quanh.
- Lễ: Là lễ nghĩa, lễ phép; tôn trọng người khác, sống hòa nhã, biết kính trên – nhường dưới.
- Nghĩa: Là sự tình nghĩa, chính nghĩa; làm việc công tâm, chính trực trong mọi hoàn cảnh xét trên cả phương diện lý và tình.
- Trí: Là trí tuệ; đầu óc sáng suốt, thông minh, biết phân biệt phải – trái, sống đứng đắn và có giá trị.
- Tín: Là sự uy tín, tín nhiệm; nghiêm túc thực hiện lời hứa của bản thân, không thất hứa, không sống gian manh, dối trá.
Vai trò của tam cương ngũ thường là gì?
Trong xã hội cũ, tam cương ngũ thường được xem là chuẩn mực đạo đức mà bất kỳ người đàn ông nào cũng phải tuân theo. Với “tam cương”, việc đề cao mối quan hệ vua – tôi thể hiện quyền lực tối cao của nhà vua. Đồng thời cũng là cách để vua cai trị đất nước, tránh các thành phần phản động.
Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn đề ra trong ngũ thường giúp trì sự ổn định giữa người với người. Từ đó, đất nước sẽ luôn thịnh vượng và thái bình.
Tam cương ngũ thường trong xã hội ngày nay
Qua những chia sẻ trên, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ tam cương ngũ thường là gì rồi phải không? Vậy quan điểm này trong xã hội hiện đại đã thay đổi như thế nào?
Trải qua hơn 2500 năm, bốn chữ “tam cương ngũ thường” vẫn tồn tại và có giá trị. Tuy nhiên, chúng cũng có sự thay đổi nhỏ sao cho phù hợp với xã hội ngày nay.
Sống ở thế kỷ 21, mối quan hệ vua – tôi đã được thay thế bằng lòng yêu nước, mỗi công dân phải có nghĩa vụ và bổn phận với Tổ Quốc. Chúng ta được sống thoải mái, có quyền tự do ngôn luận, được đóng góp ý kiến với Nhà Nước,… trong khuôn khổ cho phép.
Mối quan hệ cha – con nằm ở chữ “tình”, vợ – chồng là sự đồng thuận. Cha con có thể thân thiết như bạn bè nhưng vẫn phải “cha ra cha và con ra con”. Vợ chồng luôn lắng nghe, thấu hiểu, tôn trọng và chia sẻ với nhau. Tóm lại, các mối quan hệ trên đều mang tính chất song phương, không thiên vị hay một chiều.
Còn các quan điểm về “ngũ thường” thì gần như vẫn giữ nguyên giá trị trong xã hội hiện đại ngày nay. Đó đều là các tiêu chuẩn về đạo đức giúp con người hoàn thiện nhân cách và trở thành người có ích. Hơn nữa, ngày nay chúng ta còn có sự hiện diện của Pháp Luật nên cuộc sống của người dân cũng an tâm hơn.
XEM THÊM:
Trên đây là bài viết giải thích tam cương ngũ thường là gì trong Nho Giáo. Supperclean.vn hy vọng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về câu thành ngữ tiếng Trung này nhé!
