Motor là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Như chúng ta đã biết, motor là bộ phận các thiết bị không thể thiếu của các loại máy móc. Nhưng không phải ai cũng biết motor là gì? Bài viết hôm nay của Supper Clean sẽ giúp bạn hiểu hơn về nó. 

Motor là gì?

Motor là gì? Nó là thiết bị dùng để tạo ra chuyển động giống như một động cơ. Thường được dùng để chỉ một động cơ điện hay một động cơ đốt trong. Tác dụng của nó dùng để chuyển đổi điện sang năng lượng cơ. Nhưng ở trường hợp của máy phát điện thì khác, sẽ được dùng để chuyển đổi từ năng lượng cơ sang điện. 

Mốt số thiết bị trong gia đình có sử dụng motor như: quạt điện, tử lạnh, máy giặt…

Cấu tạo của motor

Cấu tại của loại động cơ điện không đồng sẽ phục thuộc vào loại vỏ mà nó sở hữu. Nguyên nhân chính là do hệ thống làm mát bằng quạt thông gió được đặt ở bên trong hay bên ngoài.

Motor sẽ gồm hai phần chính: phần tĩnh và phần quay

Phần tĩnh

Phần này hay còn được gọi là stato gồm có lỗi thép và dây quấn.

• Lõi thép: đây là bộ phận dẫn từ của thiết bị. Lõi thép được làm từ các lá thép kỹ thuật điện. Có độ dày từ 0.35 đến 0.5mm.  Lõi có hình vành khăn, phía trong có rãnh để đắt dây cuốn. Trước khi ghép lại sẽ được sơn phủ
• Dây quấn (stato): được là từ đồng hoặc nhôm. Được đặt trong các rãng của lõi thép. 

Ngoài hai bộ phận nói trên, còn có các bộ phận khác là vỏ máy được làm từ nhôm(gang). Chân đế có tác dụng giữ chặt lõi thép phía dưới và bắt chjawt vào bệ của máy. Hai đầu có nắp, bên trong nắp sẽ có ổ đỡ dùng để đỡ trục quay của roto 

Bài viết tham khảo: Stato là gì? cách cuốn một số loại Stato

Phần động (roto)

Bọn phận này gồm có lõi thép, dây quấn và trục máy.

• Lõi thép; dạng hình trụ, làm bằng lá théo kỹ thuật điện. Lõi thép có hình dĩa và được ép chặt lại. Trên mjwt có các đường rãnh để các thanh dẫn hoặc dây quấn. Lõi thép được ghép chặt với trục quay và đặt trên hai ở đỡ stato
• dây quấn: rôt có hai lại là roto lồng sóc và roto dây quấn. 

• Roto dây quấn có dây quán giống như ở stato. Đây là loại có moment quay lớn nhưng kết cấu phức tạp vfa giá thành khá cao
• Roto lòng sóc: được tạo ra bằng cách đúc nhôm vào các rãnh roto. Từ đó tạo thành các thanh nhôm và được nối ngắn mạch ở hia đầu. Đúc thêm các cánh quạt để làm mát bên trong khi roto quay.

Dây quấn được tạo từ các thanh nhôm và hai vòng ngắn mạch, có hình giống một chiếc lồng nên thường được gọi là roto lồng sóc. Các đường rãnh trên roto thường được dập xiên với trục. Nhằm cải thiện tính mở máy và giảm bớt sự rung chuyển do lực điện từ tác dụng lên roto không liên tục.

Bài viết tham khảo: Rotor và thông tin liên quan

Nguyên lý hoạt động

Khi stato của động cơ được cấp dòng điện xoay chiều. Dòng điện sẽ đi qua dây quấn sẽ tạo ra từ trường quay với tốc độ n=60 f/p (vòng/phút)

f: tần số nguồn điện

p: số đối cực dây quấn

Khi quay, từ trường sẽ quét qua các thanh dẫn của roto, từ đó sẽ xuất hiện sức điện động cảm ứng. Dây quấn rôt là mạch kín nên sức điện động này tạo ra các dòng điện trong các thanh dẫn. Các thanh dẫn có dòng điện nằm trong từ trường, sẽ tương tác với nhau tạo ra lực điện từ đặc vào các thanh dẫn

Lúc này các lức sẽ tạo ra moment quay đối trục roto và roto sẽ quay theo chiều của từ trường. 

Tốc độ quay của roto (n) luôn nhỏ hơn tốc độ của từ trường (n1). Roto quay chậm lại nên luôn nhỏ hơn n1, động cơ khi ấy sẽ được gọi là động cơ không đồng bộ.

Độ chênh giữa tốc độ roto và tốc độ từ trường được gọi là hệ số trượt (S).Thông thường hệ số trượt vào khoảng 2% đến 10%.

Phân loại

Phân loại động cơ một chiều

Thường sẽ có 4 loại động cơ một chủ yếu được sử dụng:

• Động cơ điện một chiều kích từ song song: Cuộn dây kích từ được nối song song với phần ứng
• Động cơ điện một chiều kích từ độc lập: Phần ứng và phần kích từ được đem đến từ hai nguồn riêng rẽ
• Động cơ điện một chiều kích từ hỗn hợp: cấu tạo từ 2 cuộn dây kích từ, một cuộn nối song song và một cuộn nối tiếp với phần ứng.
• Động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp .: Cuộn dây kích từ được gắn nối tiếp với phần ứng

Ưu điểm và nhược điểm của động cơ điện một chiều

• Ưu điểm: có thể dùng để làm động cơ điện hay máy phát điện trong nhiều môi trường làm việc khác nhau. Có thể điều chỉnh, thay đổi tôc độ và khả năng làm việc trong điều kiện quá tải sảy ra. Động có điện một chiều nhông những có thể điều chỉnh rộng, chính xác mạch điều khiển đơn giản hơn, đồng thời có được chất lượng cao so với động cơ điện không đồng bộ.
• Nhược điểm: có hệ thống cổ góp, chổi than nên khi vận hành kém chính xác và không đảm bảo an toàn trong các môi trường rung chấn, dễ cháy nổ.

Trên đây là các thông liên quan đến motor, supperclean.vn mong muốn có thể đem lại thêm các thông tin hữu ích để mọi có thể hieru rõ hơn về các thiết bị liên quan đến máy móc.