San hô – sinh vật biển sở hữu màu sắc rực rỡ cùng hình dạng độc đáo; giúp đáy đại dương càng thêm lung linh, kỳ thú. Vậy bạn có biết san hô là gì không? Có những loại san hô nào? San hô có lợi hay có hại? Trong bài viết này hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về san hô nhé!
Contents
San hô là gì? Rạn san hô là gì?
San hô là gì?
Theo Wikipedia thì san hô là các sinh vật biển thuộc lớp san hô Anthozoa; tồn tại dưới dạng các thể polyp nhỏ giống hải quỳ. San hô thường sống thành các quần thể bao gồm nhiều cá thể giống hệt nhau. Các cá thể này sẽ tiết ra cacbonat calci để tạo ra bộ xương cứng. Từ đó hình thành nên các rạn san hô tại các vùng biển nhiệt đới.
Một “đầu” san hô được tạo từ hàng trăm cho đến hàng ngàn polyp có cấu tạo gen giống hệt với nhau. Mỗi polyp này chỉ có đường kính vài mm. Trải qua hàng ngàn thế hệ thì các polyp này để lại một khung xương là đặc trưng của loài này.
Rạn san hô là gì?
Polyp san hô rất nhỏ và chúng mọc bằng cách phát triển khoang hình cốc theo chiều dọc; đôi khi lại chia thành vách ngăn tạo một đĩa nên mới cao hơn. Qua nhiều thế hệ thì kiểu phát triển này đã tạo nên các quần xã san hô lớn.
Rạn san hô được tạo nên từ nhiều quần xã san hô tạo rạn như vậy. Cùng với đó là các sinh vật khác có cấu tạo cơ thể chứa canxi cacbonat tương tự như san hô.
Quần thể rạn san hô lớn nhất trên thế giới chính là Great Barrier ở Úc. Rạn san hô này dài khoảng 2600km; lớn đến mức có thể nhìn thấy từ các tàu thám hiểm vũ trụ.
Những thông tin thú vị về san hô
Phân loại san hô là gì?
San hô được chia thành 2 loại chính là: san hô cứng và san hô mềm. Hiện nay có khoảng 800 loài san hô cứng được biết đến. Nó còn được gọi là san hô “xây dựng rạn san hô”’
San hô mềm bao gồm có quạt biển, lông biển và roi biển. Loại này không có bộ xương đá vôi giống như những loài khác. Thay vào đó thì chúng phát triển lõi giống như gỗ để hỗ trợ còn vỏ thịt dùng để bảo vệ.
San hô mềm cũng sinh sống thành từng đàn, chúng thường sống cùng với thực vật hoặc cây cối có màu sắc rực rỡ. Chúng ta có thể dễ dàng phân biệt giữa san hô mềm và san hô cứng bởi các polyp của san hô mềm có chứa các xúc tu với số lượng là 8 và có vẻ ngoài trông giống như lông vũ đặc biệt. San hô mềm được tìm thấy trong các đại dương; từ Xích đạo cho đến cực Bắc và cực Nam. Chúng thường là ở trong các hang động hoặc gờ đá.
San hô có phải động vật?
Theo RFI, các nhà khoa học đã thống kê được rằng: Có khoảng 1.200 -1.300 tổng số loài san hô trên toàn thế giới. Một nửa trong số loài này nằm trong các rạn san hô. Các vành đai san hô mà chúng ta thấy chính là kết quả của khoảng thời gian từ 18.000 cho đến 20.000 năm xây dựng.
San hô thường được sinh trưởng trong các vùng biển nông và ấm; có dòng chảy nhanh, nhiệt độ cao và trong sạch. Tại đây, phần lớn các cá thể san hô đều có thể nảy mầm và sinh trưởng. Tuy nhiên những mầm này không thể tách rời khỏi cơ thể mẹ nên đã tạo thành một quần thể liên kết và sống chung với nhau; có dạng hình nhánh như cây. Chính điều này đã gây ra hiểu nhầm rằng san hô là thực vật.
Thực ra thì san hô là một loài động vật không xương sống. Nó thuộc nhóm động vật bậc thấp thuộc ngành ruột khoang với hai lá phổi. San hô bắt mồi thông qua các xúc tu quanh miệng. Tuy nhiên thì 80% nhu cầu dinh dưỡng của san hô đều đến từ hình thức quang hợp cùng với loài tảo đơn bào cộng sinh với nó. Đặc biệt, hoạt động này còn cung cấp một phần oxy cho môi trường. Vì thế mà càng nhiều người hiểu lầm rằng san hô là loài thực vật.
San hô sinh sản như thế nào?
San hô có 2 cách sinh sản, bao gồm: sinh sản hữu tính và sinh sản vô tính. Cụ thể như sau:
- Sinh sản hữu tính của san hô
Cũng giống như đa số những loài động vật khác, san hô có thể sinh sản hữu tính. Quá trình sinh sản này phụ thuộc phần lớn vào tảo để có thể phát tán con non đi xa hơn. Chúng sẽ thực hiện phóng các giao tử bao gồm trứng và tinh trùng vào trong nước tương tự như cách thụ tinh của loài cá.
Những giao tử này sau khi được kết hợp lại với nhau thì sẽ tạo thành những ấu trùng nhỏ hay còn được gọi là planula. Ấu trùng nhỏ này thường có hình ô van và có màu hồng. Mỗi năm thì mỗi rạn san hô có thể tạo ra trung bình là vài nghìn ấu trùng. San hô có 2 phương pháp sinh sản hữu tính, đó là:
- San hô gieo rắc: Cả trứng và tinh trùng đều sẽ được phóng ra nước. Sau đó chúng sẽ được kết hợp với nhau để tạo thành ấu trùng. Thời điểm mà các giao tử được phóng ra sẽ phụ thuộc vào nhiệt độ nước hay chu kỳ của mặt trăng và mặt trời…
- San hô ấp trứng: Chỉ có tinh trùng sau khi được phóng ra mới đi vào cơ thể có chứa trứng. Khi trứng và tinh trùng kết hợp thành ấu trùng thì chúng sẽ giải phóng những planula này để có thể phát tán ra môi trường.
Những planula thường sẽ bơi về phía chứa nhiều ánh sáng như bề mặt nước để phát triển. Sau một thời gian chúng sẽ quay trở lại đáy biển và tìm một khu vực thuận lợi để bám vào và sinh trưởng thành một quần thể mới.
Ấu trùng planula của san hô sau đó sẽ phát triển thành polyp. Sau đó chúng lại tạo ra những polyp mới bằng chính phương pháp sinh sản vô tính. Về lâu dài chúng có thể tạo nên một quần thể san hô rộng lớn.
- Sinh sản vô tính của san hô
San hô – một loài động vật nhưng lại có thể sinh sản vô tính giống như ở thực vật. Nguyên nhân là bởi những polyp giống nhau về di truyền nên san hô hoàn toàn có thể áp dụng phương pháp này để mở rộng quần thể.
San hô sinh sản vô tính thông qua những cách như sau:
- Mọc chồi: Những polyp mới mọc ra sẽ hình thành lên xoang vị, miệng và các tua. Việc mọc chồi này sẽ diễn ra theo chiều dọc, chiều ngang và nó sẽ mọc ở tua cảm.
- Phân đôi: Sự phân đôi này chủ yếu diễn ra ở những loài fungiidae. San hô có khả năng tự tách thành những cá thể riêng biệt trong giai đoạn khi chúng mới hình thành quần thể.
Ngoài ra thì san hô còn có khả năng sinh sản vô tính theo hình thức phân mảnh hoặc các polyp thoát ra ngoài để tạo nên một quần thể mới.
Vai trò của san hô là gì?
- Các rạn san hô chỉ chiếm một phần nhỏ của đại dương (chưa đến 1%) nhưng chúng lại là nơi cư trú, sinh sống của khoảng 25% các loài sinh vật biển trên thế giới. Ước tính có hơn 4.000 loài cá khác nhau đang sống dựa vào những rạn san hô này.
- Các rạn san hô là nơi cung cấp thức ăn cho nhiều loại cá. Từ đó chúng cũng gián tiếp cung cấp thức ăn cho con người. Theo thống kê thì có đến khoảng 500 triệu người trên thế giới đang tiêu thụ cá được tìm thấy chủ yếu trên những rạn san hô.
- Những rạn san hô còn đóng vai trò trong việc bảo vệ những cộng đồng ven biển khỏi bão hay hiện tượng nước dâng. Rạn san hô này hoạt động giống như một bộ đệm giúp làm chậm tốc độ của dòng nước và chống xói mòn cho bờ biển.
- Thực tế cho thấy rằng chúng ta sẽ không bao giờ tìm được những rạn san hô nằm ở những vùng nước bẩn. Nhiều loài san hô và cả bọt biển sẽ ăn những hạt được tìm thấy trong đại dương; giúp cho nước trở nên trong xanh hơn.
- Mỗi năm có đến khoảng 71 triệu người trên thế giới đã đến thăm những rạn san hô vào kỳ nghỉ. Điều này cũng chứng minh sự quan trọng của chúng đối với nền kinh tế ở các địa phương.
Sự cộng sinh của san hô?
Các rạn san hô đã phát triển trên Trái Đất trong khoảng từ 200 – 300 triệu năm qua. Trong lịch sử tiến hóa này thì có lẽ đặc điểm độc đáo nhất của san hô đó chính là hình thức cộng sinh tiến hóa cao.
San hô cộng sinh với tảo đơn bào bên trong mô polyp. Chúng sẽ chia sẻ không gian, trao đổi khí, chất dinh dưỡng để cùng nhau tồn tại. Vậy thức ăn của san hô là gì? Thức ăn của san hô là các sinh vật phù du và chủ yếu nhờ vào hoạt động quang hợp của tảo biển.
Sự cộng sinh này đã góp phần tạo nên màu sắc rực rỡ cho san hô. Các rạn san hô trên thế giới chính là một phần của hệ sinh thái. Nó bao gồm có rừng ngập mặn và thảm cỏ biển, cụ thể:
- Rừng ngập mặn là loại cây chịu mặn có rễ ngập dưới nước. Đây chính là nơi cung cấp, nơi ươm và sinh sản cho các loài sinh vật biển. Sau đó thì chúng sẽ di cư đến các rạn san hô. Rừng ngập mặn không chỉ tạo ra các chất dinh dưỡng làm thức ăn mà nó còn giúp định bờ biển; bảo vệ vùng ven biển khỏi bão và lọc các chất gây ô nhiễm trên đất liền.
- Cỏ biển là loài thực vật biển có hoa, là loài sản xuất chính trong lưới thức ăn. Chúng sẽ cung cấp thức ăn và môi trường sống cho các loài như: rùa, cá, lợn biển… hay các sinh vật biển kiếm ăn như nhím hoặc hải sâm… Đặc biệt, cỏ biển còn là nơi ươm mầm cho nhiều loài động vật biển chưa trưởng thành. Thảm cỏ biển này giống như những cánh đồng nằm trong vùng nước nông ngoài bãi biển. Chúng có thể lọc cặn bẩn ra khỏi nước, giải phóng oxy và ổn định đáy.
XEM THÊM:
Như vậy bạn đã hiểu được san hô là gì rồi đúng không nào? Hiện nay nhiều rạn san hô đã biến mất hoặc đang bị đe dọa. Vì vậy mỗi chúng ta phải có ý thức bảo vệ môi trường; tạo điều kiện để san hô cũng như các loài sinh vật khác phát triển nhé!
