Truyện ngụ ngôn mang lại tiếng cười giải trí hài hước, vui nhộn và nhiều bài học cuộc sống ý nghĩa. Vậy truyện ngụ ngôn là gì? Xuất hiện từ khi nào? Truyện ngụ ngôn có đặc điểm gì nổi bật về nội dung và nghệ thuật? Những thông tin chia sẻ dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về thể loại văn học dân gian này nhé!
Contents
Khái niệm về truyện ngụ ngôn là gì lớp 6?
Ngụ ngôn là gì?
Ngụ ngôn là ngụ ý, ám, chỉ, dùng lời nói kín đáo, bóng gió để người đọc/ người nghe tự suy ra mà hiểu. Người nói không truyền đạt trực tiếp mà dùng cách diễn đạt ẩn dụ, thông qua các sự vật, đối tượng khác để thể hiện ý kiến, quan điểm, đánh giá cá nhân.
Truyện ngụ ngôn là gì?
Truyện ngụ ngôn là thể loại văn học dân gian được viết bằng văn xuôi hoặc văn vần để truyền tải những câu chuyện chứa đựng bài học đạo đức, đạo lý, cách đối nhân xử thế trong cuộc sống. Truyện ngụ ngôn thường mượn lời kể của con vật, đồ vật và cả con người để khuyên nhủ, răn dạy người đọc về bài học nào đó.
Truyện ngụ ngôn trong tiếng Anh là fable.
Ví dụ về truyện ngụ ngôn và bài học đi kèm
– Ví dụ 1: Truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng” => Bài học: Phê phán những người tự mãn, tự cao tự đại, coi mình là giỏi nhất mà xem thường và chế nhạo người khác. Đồng thời khuyên chúng ta phải sống khiêm tốn, dù “học sâu hiểu rộng” đến nhường nào thì không nên tự nâng bản thân mình lên.
– Ví dụ 2: Truyện ngụ ngôn “Câu chuyện bó đũa” => Bài học: Đề cao sức mạnh của sự đoàn kết của anh chị em trong gia đình và mở rộng hơn là ra toàn xã hội.
– Ví dụ 3: Truyện ngụ ngôn “Lừa và hổ” => Bài học: Ngựa vì từ chối sự giúp đỡ của anh bạn Lừa cùng đồng hành mà cuối cùng phải chở toàn bộ số hàng và cả bộ da lừa (do Lừa kiệt sức và chết). Qua đó, tác giả dân gian muốn khuyên chúng ta phải luôn yêu thương, giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn.
– Ví dụ 4: Truyện ngụ ngôn “Con quạ thông minh” => Bài học: Để có nước uống, con quạ đã gắp từng viên sỏi bỏ vào bình nước. Cuối cùng, quạ ta có thể uống thỏa thích những giọt nước mát. Truyện ngụ ngôn này khuyên chúng trong bất kỳ hoàn cảnh nào hãy luôn cố gắng và nỗ lực để vượt qua; đừng bao giờ chịu khuất phục trước khó khăn.
– Ví dụ 5: Truyện ngụ ngôn “Một trí khôn hơn trăm trí khôn” => Bài học: Chồn luôn tự cao tự đại nói rằng mình có hàng trăm trí khôn. Trong khi đó, Cò chỉ có một trí khôn mà đã thành công cứu thoát cả hai khi bị thợ săn bắt. Vì vậy, chúng ta không nên huênh hoang, tự đại mà nên sống khiêm tốn.
– Ví dụ 6: Truyện ngụ ngôn “Rùa học bay” => Bài học: Chú rùa luôn mong muốn mình được bay lượn trên bầu trời nên đã nhờ chim ưng giúp. Kết quả là rùa bị rơi xuống đất và xuất hiện các vết nứt trên mai. Câu chuyện này khuyên chúng ta không nên học đòi theo những thứ nằm ngoài khả năng của bản thân. Thay vào đó, hãy trau dồi và phát huy sở trường của bản thân.
Nguồn gốc của truyện ngụ ngôn là gì?
Một bộ phận nhỏ truyện ngụ ngôn bắt nguồn từ truyện kể về loài vật. Trong quá trình sống gần gũi với thiên nhiên, người cổ đại đã quan sát và hiểu rõ về về tập tính của các con vật. Cũng bởi vì sự tách biệt giữa con người và tự nhiên chưa rõ nên đã gán cho vật đặc điểm, tính cách của con người.
Sau đó, khi tri thức phát triển hơn, họ đã biết mượn truyện loài vật để nói về con người. Trong cách nói của mình, nhân dân thường dùng sự so sánh, ví von để diễn đạt những cái trừu tượng.
Truyện ngụ ngôn có ý nghĩa gì?
Truyện ngụ ngôn có ý nghĩa sau:
- Mang ý nghĩa giáo dục, truyền tải những bài học sâu sắc về đạo đức, đối nhân xử thế, phê bình các thói hư tật xấu của con người. Qua đó, giúp con người tự nhận thức và biết cách sống sao cho phải đạo.
- Thể hiện sự sáng tạo và đời sống tinh thần phong phú của cha ông ta.
Đặc trưng của truyện ngụ ngôn
Truyện ngụ ngôn là gì? Truyện ngụ ngôn là loại truyện ngụ ý, tức là có cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Cụ thể như sau:
- Nghĩa đen: Hay còn gọi là nghĩa bên ngoài, đề cập đến đặc điểm về tập tính của loài.
- Nghĩa bóng: Là bài học, lời tâm sự thầm kín mà tác giả gửi gắm trong câu chuyện.
Ví dụ về truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng”:
- Nghĩa đen: Thông tin liên quan đến tập tính của loài ếch là sống trong môi trường ẩm ướt như bờ ruộng, đáy giếng,…
- Nghĩa bóng: Phê phán những con người kém hiểu biết, tự cho mình là giỏi mà xem thường người khác. Cuối cùng phải gánh hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là phải trải giá bằng tính mạng.
Bên cạnh đó, truyện ngụ ngôn chứa yếu tố hài hước, thú vị nên thu hút sự quan tâm của nhiều đối tượng. Tác giả đã dùng tiếng cười để châm biếm, phê phán những hành vi ngu dốt, thói hư tật xấu của con người trong xã hội.
Đặc điểm về nội dung của truyện ngụ ngôn
Đề tài trong truyện ngụ ngôn là gì? Đề tài, nội dung của truyện ngụ ngôn rất đa dạng, gồm có:
Đả kích giai cấp thống trị
Truyện ngụ ngôn được nhân dân dùng làm vũ khí đả kích giai cấp thống trị. Giai cấp thống trị là người có quyền thế, lợi dụng địa vị của mình để chèn ép người dân với nhiều thói hư tật xấu như cướp của hại người, đạo đức giả,…
Trong khi đó, người dân là tầng lớp thấp cổ bé họng trong xã hội, không có tiếng nói. Họ oán trách, rất căm ghét giai cấp thống trị nhưng không thể làm gì nên chỉ có thể gửi gắm vào những câu chuyện ngụ ngôn.
Ví dụ như: Khi chúa sơn lâm ngã bệnh (phê phán thói ngang ngược của kẻ quyền thế), Mèo ăn chay (phê phán thói đạo đức giả),….
Phê phán tật xấu của con người
Không chỉ châm biếm giai cấp thống trị, truyện ngụ ngôn còn phê phán nhiều thói hư tật xấu của con người như thói đoán mò của những kẻ kém hiểu biết (cà cuống và người tịt mũi), sự tham lam (thả mồi bắt bóng), sống ích kỷ (ngồi nhà bị cháy),….
Triết lý cuộc sống
Ngoài ra, truyện ngụ ngôn còn đưa ra nhiều bài học bổ ích về kinh nghiệm sống được rút ra từ thực tiễn cuộc sống. Đó là sống cần có lập trường (đẽo cày giữa đường), sức mạnh của sự đoàn kết (Câu chuyện bó đũa),….
XEM THÊM: Truyện cổ tích là gì? Cách phân loại, đặc trưng và ý nghĩa
Đặc điểm nổi bật về nghệ thuật của truyện ngụ ngôn là gì?
Kết cấu và cốt truyện đơn giản
Truyện ngụ ngôn thường xoay quanh sự kiện nhỏ, có ít tình tiết nên có kết cấu ngắn gọn. Nét đặc biệt trong kết cấu truyện ngụ ngôn là phần truyện kể nổi lên còn phần ý nghĩa lắng đọng, yêu cầu người đọc tự rút ra.
Cốt truyện ngắn, không xây dựng rõ bối cảnh và sự phát triển của tình tiết truyện. Thông thường, truyện ngụ ngôn có độ dài khoảng 5 – 15 câu.
Xây dựng nhân vật
Nhân vật trong truyện ngụ ngôn được tập trung xây dựng để bù đắp cho cốt truyện ngắn. Các nhân vật thường là con người, con vật, đồ vật gần gũi trong cuộc sống. Trong đó, đồ vật và con vật thường được nhân hóa mang dáng vẻ của con người. Ví dụ như cáo thường gắn liền với sự gian xảo, lanh lợi; sư tử oai nghiêm, tốt bụng, dũng cảm; chuột nhanh nhẹn, lém lỉnh,…
Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ
Ẩn dụ và nhân hóa là hai biện pháp nghệ thuật được dùng phổ biến trong truyện ngụ ngôn. Trong đó, nhân hóa giúp biến các con vật và đồ vật vô tri trở nên có sức sống, gần gũi hơn với con người. Còn ẩn dụ là những bài học hay và ý nghĩa ẩn chứa đằng sau.
XEM THÊM: Truyện ngắn là gì? Những đặc trưng tiêu biểu của truyện ngắn
Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về truyện ngụ ngôn là gì lớp 7. Để tham khảo thêm thông tin chia sẻ của nhiều thể loại văn học dân gian khác, quý bạn đọc hãy truy cập vào trang web supperclean.vn nhé!
