Câu rút gọn – loại câu được sử dụng rất nhiều trong văn nói cũng như văn viết. Hiểu được câu rút gọn là gì giúp câu văn trở nên ngắn gọn và súc tích hơn. Trong bài viết này hãy cùng với chúng tôi tổng hợp các kiến thức có liên quan đến câu rút gọn nhé!
Contents
Câu rút gọn là gì?
Câu rút gọn có thể hiểu đơn giản là những câu mà trong quá trình nói hoặc viết bạn có thể lược bỏ một số thành phần của câu để câu trở nên ngắn gọn hơn. Tùy theo hoàn cảnh, mục đích nói hay viết mà chúng ta có thể lược bỏ những thành phần sao cho phù hợp. Tuy nhiên cần đảm bảo đúng nội dung cần truyền đạt và câu văn không trở nên cộc lốc, thiếu lịch sự.
- Ví dụ 1
Câu đầy đủ là: Bạn có muốn đi cắm trại với mình không? – Mình không đi được rồi.
Câu rút gọn là: Đi cắm trại với mình không? – Không đi được.
- Ví dụ 2
Câu đầy đủ là: Bao giờ bọn mình được nghỉ hè nhỉ? – Tuần sau được nghỉ.
Câu rút gọn là: Bao giờ được nghỉ hè nhỉ? – Tuần sau.
XEM THÊM: Câu cảm thán là gì? Đặc điểm, vai trò và ví dụ minh họa
Phân loại câu rút gọn là gì?
Câu rút gọn được chia thành 3 kiểu phố biến đó là: rút gọn chủ ngữ, rút gọn vị ngữ, rút gọn cả chủ ngữ và vị ngữ. Để có thể hiểu rõ hơn về những kiểu rút gọn này thì bạn hãy tham khảo ngay những ví dụ sau:
Câu rút gọn bộ phận chủ ngữ
Hiểu đơn giản là câu đã được thu gọn thành phần chủ ngữ khi sử dụng. Ví dụ:
- A: Mấy giờ bạn đi học thêm?
- B: 9 giờ
Ở đây, trong câu trả lời của B thành phần chủ ngữ đã bị rút gọn. Câu trả lời đầy đủ sẽ phải là: “9 giờ tớ đi học”
Câu rút gọn bộ phận vị ngữ
Là câu mà thành phần vị ngữ đã bị rút ngắn khi giao tiếp. Ví dụ:
- A: Sáng nay ai là người đi muộn nhất?
- B: Tớ
Trong câu trả lời của B chỉ được giữ lại phần chủ ngữ, vị ngữ đã bị lược bỏ. Câu đầy đủ sẽ là: “Tớ là người đi muộn nhất nhé”.
Câu rút gọn cả chủ ngữ và vị ngữ
Là những câu mà cả thành phần chủ ngữ và vị ngữ đều bị lược bỏ. Ví dụ:
- A: Cậu thường thức dậy lúc mấy giờ?
- B: 6 giờ
- Trong câu trả lời của B ở ví dụ trên thì cả thành phần chủ ngữ và vị ngữ đều được lược bỏ, chỉ thành phần trạng ngữ là được giữ lại. Câu đầy đủ phải là: “ 6 giờ tớ sẽ thức dậy”.
Tác dụng của câu rút gọn là gì?
Câu rút gọn được sử dụng thường xuyên trong tiếng Việt bởi một số mục đích sau:
- Giúp cho câu văn trở nên ngắn gọn hon, súc tích hơn nhưng vẫn đảm bảo cung cấp đầy đủ các thông tin bạn muốn truyền đạt đến người đọc và người nghe.
- Tránh trường hợp bị lặp từ quá nhiều khiến cho câu văn trở nên lủng củng, mất đi độ hay cũng như độ trôi chảy.
- Lược bỏ những chủ ngữ không cần thiết giúp cho câu bao hàm được ý một cách tổng quát hơn. Người nghe cũng có thể tiếp nhận được thông tin một cách nhanh chóng, chính xác.
- Ngụ ý về hành động, suy nghĩ trong câu là dùng chung cho tất cả mọi người nên bất kỳ ai đều có thể hiểu được.
- Rút gọn câu còn giúp cho người nói nhấn mạnh vào ý quan trọng. Từ đó khiến cho người nghe có thể tập trung vào nội dung chính nhiều hơn.
Tuy nhiên câu rút gọn cũng cần được sử dụng sao cho đúng hoàn cảnh. Bạn không nên sử dụng tùy tiện bởi nó có thể khiến cho người đọc, người nghe hiểu sai ý hoặc là gây ra cảm giác khiếm nhã, bất lịch sự, để lại ấn tượng không tốt với người nghe. Đặc biệt là khi nói chuyện với người lớn tuổi hơn thì bạn nên hạn chế dùng câu rút gọn.
XEM THÊM: Câu cầu khiến là gì? Dấu hiệu nhận biết, tác dụng và ví dụ minh họa
Ví dụ về cách rút gọn khiến cho câu trở nên cụt ngủn, mất lịch sự:
- Con đã làm bài tập chưa? – Rồi.
Ở đây bạn cần phải trả lời đầy đủ là “Con làm rồi” hoặc lễ phép hơn nữa là “Con làm rồi ạ” hoặc “Dạ, con làm rồi ạ”.
- Tổng kết cuối kỳ con được mấy điểm? – 8 điểm.
Ở đây bạn cần trả lời đầy đủ là “Con được 8 điểm” hoặc “ Tổng kết con được 8 điểm ạ”.
Cách sử dụng câu rút gọn
Câu rút gọn sử dụng rất dễ nhưng bạn cũng cần phải lưu ý một số điểm sau để phát huy tốt nhất hiệu quả của nó:
- Không phải lúc nào bạn cũng lựa chọn cách rút gọn. Phụ thuộc vào ngữ cảnh cũng như là mục đích cụ thể để đưa ra quyết định có nên lược bỏ một số thành phần trong câu hay không và lược bỏ nó như thế nào cho hợp lý.
- Rút gọn các thành phần trong câu nhưng vẫn phải đảm bảo tính chính xác của câu. Tránh trường hợp rút gọn mà người nghe lại không thể hiểu hoặc hiểu sai ý dẫn đến những hiểu lầm không cần thiết.
- Không nên lạm dụng việc rút gọn câu quá nhiều bởi nhiều khi nó sẽ khiến cho người nghe có cảm giác rất khó chịu hay không được tôn trọng. Vì vậy mà bạn cần khéo léo khi thu gọn câu để câu nói của mình sử dụng không trở nên cộc lốc.
- Trong giao tiếp hàng ngày thì bạn chỉ nên sử dụng câu rút gọn với những người có vai vế ngang hàng, người ít tuổi hơn mình hoặc là bạn bè cùng trang lứa. Không nên sử dụng loại câu này khi đang nói chuyện với những người lớn tuổi hơn như: ông, bà, cha, mẹ, anh, chị… bởi như vậy được coi là thiếu sự tôn trọng.
Phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt
Khác với những loại câu thông thường, câu đặc biệt và câu rút gọn đều không có cấu tạo đầy đủ về mặt hình thức. Chính vì thế mà hai loại câu này thường gây nhầm lẫn cho người sử dụng. Tuy giống nhau về mặt cấu trúc nhưng hai loại câu này vẫn mang cho mình những đặc điểm riêng biệt.
Câu đặc biệt là gì?
Theo định nghĩa thì câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ và vị ngữ. Nó thường chỉ có 1 từ hoặc là một cụm từ tạo nên. Câu đặc biệt được sử dụng một cách linh hoạt trong nhiều trường hợp với mục đích sử dụng khác nhau:
- Xác định rõ thời gian, nơi chốn của sự vật, hiện tượng nào đó được nhắc đến trong câu.
- Dùng để bộc lộ cảm xúc.
- Dùng để gọi đáp.
- Liệt kê thông báo, nhấn mạnh về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng nào đó…
XEM THÊM: Biện pháp tu từ là gì? Tác dụng và các biện pháp tu từ phổ biến
Câu rút gọn và câu đặc biệt có gì giống và khác nhau?
Giống nhau
- Đều là loại câu có sự bất thường về mặt cấu trúc.
- Câu có cấu tạo là một từ hoặc một cụm từ.
- Câu văn ngắn gọn, cô đọng và súc tích.
Khác nhau
| Yếu tố so sánh | Câu đặc biệt | Câu rút gọn |
| Về bản chất | Câu đặc biệt là câu không có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ và vị ngữ. | Câu rút gọn là câu đơn có đủ thành phần chủ ngữ và vị ngữ. Tuy nhiên khi sử dụng người nói, người viết đã lược bỏ đi một số thành phần như chủ ngữ, vị ngữ hoặc là lược bỏ cả chủ ngữ và vị ngữ của câu. |
| Về tính xác định thành phần câu | Từ hoặc cụm từ trong câu đặc biệt làm trung tâm cú pháp của câu và không thể xác định được từ hoặc cụm từ đó làm thành phần nào trong câu. | Dựa vào hoàn cảnh chúng ta có thể xác định được từ hoặc cụm từ bị rút gọn là thành phần nào trong câu. |
| Về mức độ khôi phục thành phần câu | Không thể khôi phục được thành phần câu như chủ ngữ – vị ngữ | Có thể khôi phục lại thành phần đã bị lược bỏ trong câu để trở thành một câu hoàn chỉnh, đầy đủ. |
Như vậy bạn đã hiểu được câu rút gọn là gì rồi đúng không nào? Hy vọng rằng những chia sẻ trên đây của chúng tôi sẽ giúp bạn sử dụng thành thạo câu rút gọn trong cả văn nói và văn viết. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khác, hãy để lại bình luận bên dưới bài viết này nhé!
