Xéc măng là gì? Xéc măng được lắp vào đâu & như thế nào?

Để giúp các loại máy móc được vận hành ổn định thì không thể thiếu được xéc măng. Tuy nhiên nhiều người lại không biết đây là bộ phận như thế nào; xéc măng được lắp vào đâu, có chức năng ra sao ; thay xéc măng bao nhiêu tiền,… Trong bài viết này, Supper Clean sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc này một cách chi tiết nhất.

Xéc măng là gì? Xéc măng được lắp vào đâu?

Thực tế, xéc măng chính là phiên âm tiếng Việt từ chữ gốc trong tiếng Anh là Segment. Ngoài ra, xéc măng hay còn có tên gọi khác là bạc piston, đây là một trong những chi tiết rất quan trọng của động cơ các loại máy móc như: xe máy, ô tô,… 

Xéc măng là những vòng tròn hở được làm bằng kim loại, thường là chất liệu gang xám hoặc gang hợp kim, hay hạt thép mịn. Xéc măng được lắp ở trong các rãnh ở ngay phía trên piston.

Bài viết tham khảo: Tên gọi các bộ phận trên xe máy mà người dùng hay nhầm lẫn

Phân loại các loại xéc măng

Trên thị trường hiện nay có khá nhiều loại xéc măng và chúng được chia làm hai loại chính gồm:

• Xéc măng khí (hay xéc măng hơi)
• Xéc-măng dầu

Đối với xéc măng khí, lại được chia làm 2 loại bao gồm:

• Xéc măng lửa
• Xéc măng ép

Còn xéc măng dầu cũng được phân nhỏ làm 2 loại chính gồm:

• Xéc măng có lò-xo
• Xéc măng loại 3 vòng

Xéc măng dùng để là gì?

Xéc măng để làm gì là câu hỏi mà nhiều người dùng thắc mắc. Vậy, xéc măng có 4 nhiệm vụ cơ bản như sau:

•  Duy trì nén khí giữa hai bộ phận piston và thành xi lanh.
•  Tạo lớp màng dầu bôi trơn tối thiểu cần thiết để ngăn ngừa trầy xước trong khi máy đang vận hành.
•  Làm nhiệm vụ truyền nhiệt lượng từ piston đến xi lanh.
•  Ngăn chặn, không để xảy ra hiện tượng piston gõ vào thành xi lanh.

Tuy nhiên với mỗi loại xéc măng khác nhau vẫn sẽ có những chức năng riêng biệt.

Tác dụng của xéc măng khí

• Xéc măng lửa: Là vòng nằm trên cùng (tính từ trên đỉnh đầu piston rồi đếm xuống), tiếp xúc trực tiếp với luồng khí cháy (hỗn hợp xăng). Loại xéc măng này thường có cả mặt trên và mặt dưới, mặt ngoài được mạ một lớp crom để tăng độ bền bỉ nên thường có màu trắng xung quanh.
• Xéc măng ép: Hay còn được gọi là xéc măng làm kín. Chính là cái vòng thứ hai nằm ở giữa, ngay kế tiếp với vòng xéc măng lửa ở bên trên. Có hình dáng giống với xéc măng lửa, cũng được mạ crom hoặc không mạ, có màu xám đậm.

Công dụng của xéc măng khí là:

• Thường được dùng để bao kín buồng đốt, đảm nhiệm chức năng ngăn cách giữa hai phần không gian bên trong xylanh (buồng đốt) với phía bên dưới của buồng đốt.
• Tạo độ kín kẽ cho khí nén (được tạo ra từ piston và đầu quy lát) bên trong buồng đốt nhằm duy trì áp suất nén ở bên trong buồng, ngăn không cho không khí cháy từ trên buồng đốt bị lọt xuống đáy dầu của phần máy phía bên dưới.
• Kiềm giữ cố định piston ở bên trong xylanh.
• Truyền nhiệt từ piston qua thành xylanh, xéc măng sẽ truyền phần lớn nhiệt lượng từ đầu piston sang thành xylanh sau đó rỉ ra nước làm mát hoặc gió để làm mát động cơ.

Tác dụng của xéc măng dầu

• Xéc măng dầu là vòng nằm cuối cùng, bên dưới 2 vòng xéc măng khí. Được tạo thành từ 2 vòng thép mỏng bên ngoài và có kẹp 1 vòng đàn hồi hướng tâm ở ngay chính giữa. Vòng đàn hồi hướng tâm là vòng có thiết kế phay các khe rãnh, tạo thành các khe nhỏ bên trên bề mặt và tiếp xúc với thành xylanh.
• Khi piston di chuyển lên trên thì nhớt từ dưới cacte sẽ lên theo dên, tay dên quay, bắn dầu xung quanh lên thành xylanh nhằm giúp bôi trơn xylanh, piston và xéc-măng và làm giảm ma sát piston. Lúc này thành xylanh đã được phủ đầy nhớt. Lúc này trên thành xylanh (phần xylanh nằmdưới buồng đốt) sẽ đọng lại 1 lớp váng nhớt. Xéc măng dầu có chức năng chính là gạt lớp nhớt bôi trơn còn đọng lại trên thành xylanh này đi sau đó thải trở lại vào buồng máy bên dưới.

Cách lắp xéc măng đúng chuẩn

Cách lắp xéc măng vào piston và cách lắp xéc măng máy nổ hay lắp vào xe máy đều có các bước thực hiện tương tự nhau, bạn có thể tham khảo cách làm dưới đây:

Bước 1: Tháo xéc măng đã cũ ra khỏi piston.

Bạn sẽ cần sử dụng đến một chiếc kìm có phần mũi tương đối nhọn để có thể lấy những vòng bạc xéc măng ra khỏi piston. Bước này khá đơn giản nên bạn có thể dễ dàng thực hiện, quan trọng là phải thật tỉ mỉ và khéo léo, không để các mũi nhọn làm xước piston. 

Bước 2: Vệ sinh rãnh bạc

Sau khi đã tháo được xéc măng hãy đến bước làm sạch các rãnh bạc. Mỗi piston đều có 3 xéc măng, gồm: xéc măng lửa, xéc măng ép và xéc măng dầu. Để các xéc măng mới này có thể làm việc được tốt nhất, bạn cần vệ sinh làm sạch chúng trước khi lắp vào bên trong piston. 

Bạn có thể sử dụng một chiếc cạo kim loại cỡ nhỏ hoặc dùng ngay chính những vòng xéc măng đã cũ để cạo sạch sẽ các mảnh vỡ và chất bẩn bám trên đó ra khỏi xéc măng, và cuối cùng hày dùng một miếng vải sạch để lau khô.

Bước 3: Tra dầu cho xéc măng.

Trước khi thực hiện thao tác lắp xéc măng mới vào các rãnh, bạn cần tra dầu bôi trơn cho piston, đặc biệt là các khe rãnh một chút dầu để có thể tạo độ trơn cho chi tiết này để giúp chúng có thể dễ dàng lắp các vòng xéc măng vào đúng khớp trong rãnh.

Bước 4: Lắp xéc măng mới vào rãnh.

Đây là bước lắp đặt vô cùng quan trọng:

• Xéc măng được chế tạo với cùng kích cỡ cho từng loại piston khác nhau nên bên trên xéc măng thường có ghi kích cỡ (code) giống với piston. Lúc lắp ráp chúng bạn nhớ để mặt có chữ hướng lên trên đầu của piston.
• Nguyên tắc chuẩn khi lắp xéc măng chính là ráp theo vị trí góc lệch của khe xéc măng với nhau và góc lệch đối với trục chốt piston.

• 2 khe của 2 xéc măng khí kề nhau và lệch nhau 180 độ
• 2 khe của xéc măng dầu phải kề nhau lệch nhau 180 độ
• 2 khe của xéc măng khí và xéc măng dầu kề nhau lệch nhau 90 độ

Như vậy ví trí của 4 khe của 4 xéc măng đã được chia đều thành 4 góc và lệch đều nhau 90 độ. 

Bước 5: Định vị các khe rãnh của xéc măng.

•  Ở bước này chúng ta sẽ tiến hành định vị trí của các khe đối với trục chốt piston:

• Khe xéc măng khí ở trên cùng phải lệch với trục chốt piston 1 góc 45 độ
• Khe xéc măng khí thứ 2 phải lệch với khe xéc măng trên cùng 180 độ, vì thế nó cũng lệch so với trục chốt piston 1 góc 45 độ.
• Tương tự 2 xéc măng dầu, cũng lệch với xéc măng khí 1 góc 45 độ, nên cũng sẽ lệch so với trục chốt piston 1 góc 45 độ.

Bài viết tham khảo: Cách chỉnh garanti xe máy, ô tô, xe tải tối đơn giản, hiệu quả

Thay xéc măng xe máy bao nhiêu tiền

Mỗi tiệm sửa xe sẽ có quy định sửa chữa xe cần thay xéc măng với những mức chi phí dịch vụ khác nhau. Thông thường, với yêu cầu này thì các trung tâm sửa chữa bảo dưỡng xe chuyên nghiệp sẽ tính giá xéc măng xe máy như sau:

Bên cạnh đó, nếu bạn cần thay mới bộ xéc măng ô tô thì có thể tham khảo mức giá thay xéc măng xe Innova, hiện trên thị trường bộ xéc măng này đang được bán với giá từ 800.000 đồng trở lên.

Tổng chi phí để thay thế xéc măng xe máy, ô tô sẽ dao động trong khoảng từ 225.000 – 1.000.000 tuỳ vào hãng xe mà bạn đang sử dụng. Đây là mức giá hợp lý với kinh tế của nhiều người tiêu dùng.

Trên đây supperclean.vn đã giải đáp cho bạn những thắc mắc về xéc măng cũng như cách thay thế và lắp đặt. Hy vọng những kiến thức này sẽ có ích với bạn hơn trong việc sử dụng máy móc.